Kawa i herbata

Kawa czy herbata? To częste pytanie, które możemy usłyszeć podczas różnych spotkań. Najpierw kawa, a potem herbata. Po co się ograniczać! Byle oczywiście z umiarem.

Kawa

Kawa jest napojem sporządzanym z palonych, a następnie zmielonych ziaren krzewu lub drzewa kawowca (Coffea) rosnącego w Afryce, Ameryce Południowej i w Azji. Jest to jedna z najbardziej popularnych używek na świecie i stanowi główne źródło kofeiny. Nazwa „kawa” może się wywodzić od arabskiego wyrazu kahwa lub etiopskiego kaffa. W Europie pierwszy raz nazwano ten napój caffè dzięki Turkom, którzy sprowadzili kawę na nasz kontynent. Po turecku kawa to kahve.

Kawowe ciekawostki

Stara legenda o kawie głosi, że dawno temu (gdzieś 1000 lat p.n.e.) odkrył ją młody, etiopski pastuszek Kaldi, który zauważył dziwne zachowanie podekscytowanych kóz. Zwierzęta były pobudzone, skakały po pastwisku. Jak się okazało, kozy zjadły czerwone owoce z pobliskiego drzewa kawowca.

Chcąc poznać działanie tychże owoców na własnej skórze, pasterze skosztowali surowych jagód, jednak cierpki smak mocno ich rozczarował. Wrzucili je więc do ogniska, uznając za nieprzydatne. Chwilę po tym poczuli niespotykany wcześniej, zachwycający aromat. Postanowili więc przygotować wywar z palonych ziaren kawy. Tak oto ludzie poznali kawę – jeden z najbardziej cenionych napojów świata.

Kultura picia kawy sięga XI wieku. Wtedy właśnie po raz pierwszy przywieziono ją z Etiopii do Arabii. W 1615 roku weneccy kupcy przywieźli pierwsze worki z kawą do zachodniej Europy. Wspaniały aromat i pobudzające właściwości sprawiły, że kawa szybko stała się popularnym napojem, a liczne kawiarnie, które zaczęły powstawać w całej Europie, cieszyły się wielką popularnością.

Herbaciane ciekawostki

W Chinach wyraz „herbata” zapisuje się znakiem 茶. Słowo to wymawiane jest w różny sposób, w zależności od dialektu: tê lub chá. Odpowiednio, na całym świecie, funkcjonują dwie nazwy określające herbatę: tea lub czaj. Herbata w języku polskim jest zbitką dwóch wyrazów: herba (ziele) i thea.

Zgodnie z chińską legendą herbata została odkryta całkiem przypadkowo, kiedy liście z herbacianego drzewa spadły do gorącej wody, którą lubił popijać chiński cesarz Shen Nung. Mikstura od razu przypadła władcy do gustu, zaś samą herbatę uznał on za panaceum na wiele chorób.

Z początku herbata była przeznaczona wyłącznie dla cesarzy, królów czy bogaczy. Dopiero z czasem stała się bardziej popularnym napojem i mogli się nią delektować wszyscy.

Również na początku w Europie herbata była napojem arystokratów. Picie jej stało się modne w Londynie niedługo po 1662 roku, kiedy to królowa Katarzyna (żona Karola II) o wiele bardziej lubiła pić herbatę niż piwo. Tym sposobem herbata zastąpiła złoty trunek i stała się narodowym napojem Brytyjczyków.

Rodzaje herbaty

Istnieje wiele rodzajów herbaty. Najpopularniejsze z nich to:

• herbata czarna – otrzymywana w wyniku czterech występujących po sobie procesów: więdnięcia, skręcania, fermentacji i suszenia;
• herbata zielona – popularna i znana ze swoich prozdrowotnych właściwości; dzięki pominięciu procesu fermentacji (lub bardzo krótkiemu procesowi fermentacji) w liściach pozostaje maksymalna ilość polifenoli i przeciwutleniaczy, które odpowiadają za większość jej właściwości zdrowotnych;
• herbata biała – uzyskana z młodych pączków, które jeszcze nie zdążyły się rozwinąć;
• herbata pu-erh – czerwona; przechodzi dodatkowy proces fermentacji i leżakowania;
• herbata ulung – zwana też niebieską lub turkusową; często jest nazywana „niedofermentowaną” lub „półfermentowaną”.

Wpływ kofeiny i teiny na organizm człowieka

W ziarnach kawy znajduje się organiczny alkaloid purynowy o nazwie „kofeina”. Kofeina pierwszy raz została zsyntetyzowana w 1895 roku. Dodawana jest do popularnych napojów typu coca-cola czy energetyki.

Regularne spożywanie wysokich dawek kofeiny wpływa na rozwój różnych dolegliwości. Picie kawy w nadmiarze, czyli ok. 4 filiżanek dziennie (ok. 350 mg kofeiny), prowadzi do rozwinięcia się tolerancji i związanej z nią potrzeby dalszego zwiększania dawki kofeiny. Jedna filiżanka kawy zawiera około 75–250 mg, a szklanka Pepsi – 25 mg kofeiny. Uzależnienie od kofeiny można podejrzewać u osób, które dostarczają organizmowi dziennie ponad 750 mg kofeiny.

Kawa pita z umiarem może wywierać pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Według przeprowadzonych badań kawa zmniejsza ryzyko rozwoju raka wątroby, chroni też przed jej marskością. Kawa przyspiesza perystaltykę jelit oraz zwiększa wydzielanie soku żołądkowego, co wpływa na przyspieszenie procesu trawienia. Kawa ma właściwości moczopędne.

Dla osób lubiących aromat kawy, ale w obawie o swoje zdrowie niemogących pić kawy kofeinowej zbyt często, poleca się jej bezkofeinową wersję napoju. W naszym sklepie dostępna jest bezkofeinowa kawa Decaf Kolumbia o doskonałym aromacie.

Teina zawarta w herbacie ma te same, psychostymulujące właściwości jak kofeina: pobudza, usuwa objawy zmęczenia fizycznego i psychicznego. Jednak teina uwalnia się nieco wolniej niż kofeina. Jedna filiżanka herbaty zawiera mniej teiny niż kofeina w jednej filiżance kawy.

Teina trudniej wchłania się do organizmu, przez co wolniej działa. Dlatego po wypiciu filiżanki kawy przypływ energii odczuwalny jest od razu. Na podobny efekt w przypadku herbaty należy poczekać około godziny. Za to działanie teiny utrzymuje się dłużej – do około 4 godzin.