Keczupy, musztardy, sosy, przeciery

Polacy lubią zjeść ze smakiem, a jeszcze bardziej lubią grillować, spędzając czas z bliskimi. Na ruszt można wrzucić nie tylko klasyczne kiełbaski, ale ich roślinne odpowiedniki oraz warzywa, wędzone oscypki czy pieczywo. Koniecznie w towarzystwie sałatek i sosów. Do grillowanych przysmaków nie może zabraknąć musztardy czy keczupu podkreślających atrakcyjność dań. Mazidła, sosy na bazie musztardy czy keczupu korzystnie wpłyną na trawienie.

Keczupy, musztardy, sosy czy przeciery mają za sobą długą tradycję. Okazuje się, że już wiele wieków temu eksperymentowano z konsystencją sosów, próbując przełamać smaki ostre, kwaśne i słodkie. Taka na przykład musztarda została odkryta w starożytnym Rzymie przez Pliniusza Starszego, który jako pierwszy zmieszał sproszkowaną gorczycę z octem. Kilkaset lat później ulepszono recepturę, dodając do niej miód i olej. W starożytnym Egipcie i Chinach razem z mięsem przeżuwano ziarna gorczycy – już wtedy przyprawa ta służyła nie tylko jako kulinarny dodatek, ale była także panaceum w leczeniu reumatyzmu, nadciśnienia oraz spożywano ją dla poprawy trawienia.

Ciekawostki na temat musztardy

Musztarda jest sosem niskokalorycznym i, podobnie jak chrzan, równoważy tłustość wędlin czy mięs, czyniąc dania łatwiej strawnymi. Główne składniki musztardy to: gorczyca biała, czarna lub sarepska pochodząca z basenu Morza Śródziemnego oraz Europy południowo-wschodniej. Za wynalazcę musztardy uznaje się rzymskiego pisarza, Pliniusza Starszego (23–79 r. n.e.), który jako pierwszy dodał do sproszkowanej gorczycy ocet, dzięki czemu powstała gęsta masa przypominająca dzisiejszą musztardę.

Do Polski musztarda przywędrowała wraz z wojskami napoleońskimi w I połowie XIX wieku. Powiedzenie musztarda po obiedzie miało pochodzić od Napoleona, który narzekał, że polska szlachta zajada musztardę w formie deseru, a powinna jej użyć do dań obiadowych.

Współczesna musztarda jest dodatkiem niedrogim, warto o niej pamiętać, doprawiając nie tylko mięsne posiłki. W procesie wytwarzania musztardy nasiona gorczycy oczyszcza się, następnie suszy, mieli i miesza z octem oraz z przyprawami. Całość zostaje podgrzana, a następnie schłodzona.

Musztarda – najbardziej znane rodzaje

Sarepska – produkowana z gorczycy sarepskiej, której uprawy występują na terytorium dawnego miasta rosyjskiego o nazwie Sarepta. Podczas I wojny światowej gorczyca sarepska była wykorzystywana do produkcji broni chemicznej – słynnego gazu musztardowego.

Stołowa – ma jasną barwę i łagodny smak, choć czasami bywa umiarkowanie pikantna.

Dijon – rodzaj pikantnej, ostrej, żółtej musztardy produkowanej zgodnie z prawnie chronioną recepturą. Pochodzi z francuskiego miasta Dijon.

Francuska – podobna do odmiany Dijon. Jej charakterystyczną cechą są całe ziarna gorczycy.

Kremska – ziarna gorczycy są w tej łagodnej i nieco słodkawej musztardzie bardzo drobno zmielone. Nazwa musztardy pochodzi od nazwy austriackiego miasta Krems nad Dunajem. Stamtąd też wywodzi się receptura tej popularnej musztardy.

Ciekawostki o keczupie

Keczup/ketchup to znany i powszechnie lubiany sos na zimno przyrządzany z pomidorów. Najczęściej kupowany jest jako gotowy produkt, ale można go oczywiście przygotować w warunkach domowych. Keczup ma całą paletę smaków – od łagodnego do ostrego, o konsystencji rzadszej lub gęstszej, może mieć także różne kolory – ciemnoczerwony, a nawet zielony.

Kocia zupa? A może rybna?

Keczupu pierwotnie używano jako sosu do różnego rodzaju potraw rybnych, a jego odkrywcami byli Chińczycy. Zresztą wyraz „keczup” wywodzi się z chińskiego dialektu – zapisuje się go w ten sposób: kôe-chiap i oznacza on termin „zaprawa do ryb”. Określenie cat soup („kocia zupa”) jeszcze w XIX było używane do określania każdego sosu, w którym znajdował się ocet. Aby nie mieć wątpliwości, że chodzi o keczup z pomidorów, niektórzy producenci opatrują produkt etykietą: tomato ketchup.

Oryginalne produkty takie jak Coca-Cola czy keczup Heinza są jednymi z najpilniej strzeżonych receptur na świecie. Henry John Heinz, niemiecki emigrant żyjący w Ameryce, jako pierwszy użył wyrazu ketchup w kontekście sosu pomidorowego zwanego keczupem. Odtąd Henry John Heinz nazwany został „ojcem amerykańskiego ketchupu”.

Także w Polsce keczup jest mocno spopularyzowany – chętnie dodajemy go do pizzy, zapiekanek, kanapek i wielu innych różnych dań. Dobrej jakości keczup uznać można za produkt sprzyjający zdrowiu, bowiem przetworzony i zamknięty w buteleczce pomidor zawiera mnóstwo terapeutycznych substancji takich jak: likopen, cynk, fluor, fosfor, magnez, mangan, miedź, potas, selen, sód, wapń, witaminy z grupy B, prowitaminę A oraz witaminy C, E i K.

Keczupy, musztardy, sosy lub przeciery różnego typu goszczące na naszych stołach nie tylko podkreślają smak potrawy, ale mają działanie prozdrowotne. Jak zwykle czytajmy składy gotowych produktów lub (jeśli mamy czas i ochotę), sami przygotowujmy domowe sosy.