Mianem adaptogenów zwykło się określać naturalne substancje roślinne (choć są też syntetyczne), których główną rolą jest wspomaganie organizmu w walce ze stresem i niwelowanie jego negatywnych skutków.

Adaptogeny pozwalają też organizmowi łagodnie znieść zmieniające się warunki środowiskowe. Chętnie korzystają z nich sportowcy, jak i zwykli ludzie.

Jak już wcześniej wspomniano, adaptogeny wspomagają organizm w stresowych sytuacjach. Trzeba jednak pamiętać o tym, że są różne rodzaje stresu: biologiczny (wywołany przez wirusy, grzyby), fizyczny (zmiana temperatury, wysiłek fizyczny), chemiczny (spowodowany przez toksyny), emocjonalny (przyczyną są lęki i przebyte traumy), psychologiczny (np. depresja). Dlatego też naturalne adaptogeny wspomagają odporność, układ nerwowy i dodają energii. Ten ostatni efekt można osiągnąć też dzięki kofeinie, jednak między nią a adaptogenami są zasadnicze różnice – adaptogeny nie uzależniają i nie działają tylko przez chwilę. Ważną ich cechą jest także to, że dostosowują swoje właściwości do potrzeb organizmu.

Adaptogeny – początek

„Wynalezienie” adaptogenów zawdzięczamy Mikołajowi Lazarewowi, radzieckiemu lekarzowi, który w 1928 roku zaczął szukać substancji pobudzających organizm, ale nie uzależniających. W swoich poszukiwaniach skierował się ku medycynie ludowej i w ten sposób trafił na żeń szeń i różeniec górski.

Według Lazarewa roślina, aby była uznana za adaptogen, nie może w swoim działaniu zakłócać podstawowych funkcji organizmu. Ma po prostu pomagać w tym, aby organizm działał w harmonii. Dlatego też adaptogeny nie mogą być toksyczne. Nie należy jednak zapominać o tym, że rośliny o „cudownych” właściwościach, które badał Lazarew, były używane przez ludy Dalekiego Wschodu właściwie od zawsze. Nie były obce także ludom syberyjskim, afrykańskim oraz Indianom. Lazarew po prostu przyczynił się do ich rozpowszechnienia w naszym kręgu kulturowym. Popularność adaptogenów na pewno podbiło zainteresowanie medycyną ajurwedyjską.

Czy adaptogeny to tylko rośliny?

Mimo że powszechnie adaptogen kojarzy się tylko z rośliną, to wśród nich (choć w mniejszej liczbie) można znaleźć substancje różnego pochodzenia. Na przykład: minerały (mumio), odzwierzęce (pantokryna – wyciąg z poroża jelenia; wspomagali się nim rosyjscy sportowcy na jednej z olimpiad), syntetyczne, pochodzące ze skamieniałości (huminy).

Co kryją adaptogeny?

Co sprawia, że adaptogeny mają taki pozytywny wpływ na organizm? Odpowiedź jest prosta. Ich skład. Zawierają one silne przeciwutleniacze chroniące komórki organizmu przed uszkodzeniem. Adaptogeny dzięki swojemu składowi pobudzają też syntezę białek odpowiedzialnych za „naprawę” uszkodzonych tkanek. Dlatego też chętnie korzystają z nich sportowcy.
Jakie adaptogeny są najbardziej popularne?

Lista stosowanych powszechnie adaptogenów jest dosyć długa, a oto niektóre z nich:

• ashwagandha,
• cytryniec chiński,
• gotu kola,
• korzeń kudzu,
• rhodiola,
• różeniec górski etc.

Poszczególne adaptogeny różnią się od siebie działaniem. Należy pamiętać, że na odczuwalne efekty trzeba poczekać jakiś czas. Ważne, by stosować specyfiki systematycznie i zgodnie z zaleceniami.

Izabela Karolak