Kwas alfa-liponowy (ALA, kwas tiooktanowy) to ośmiowęglowy nasycony kwas tłuszczowy. Ma postać żółtego ciała stałego. Spełnia wiele ważnych funkcji w naszych organizmach i jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania.

Ze względu na silne właściwości przeciwutleniające początkowo kwas uznano za witaminę, czyli związek, który należy dostarczać z zewnątrz, wraz z pożywieniem. Z czasem jednak odkryto, że ludzkie komórki są w stanie w małych ilościach syntetyzować w wątrobie ALA z kwasu oktanowego i cysteiny. Kwas ten po raz pierwszy odkryto w 1937 r.

Kwas alfa-liponowy występuje także w produktach spożywczych w formie lipolizyny, najwięcej tego związku znajdziemy w podrobach wieprzowych i wołowych, w rybach i owocach morza, w warzywach krzyżowych (brokuł, brukselka, kapusta), w szpinaku, pomidorach, orzechach i groszku. Kwas alfa-liponowy dostępny jest także w formie suplementu.

Potężny przeciwutleniacz

Niewiele jest tak wyjątkowych przeciwutleniaczy jak kwas alfa-liponowy, zdolnych do przenikania do wszystkich komórek, tkanek organizmu i płynów ustrojowych.  To, co wyróżnia kwas  kwas alfa-liponowy na tle innych przeciwutleniaczy, to możliwość rozpuszczania kwasu zarówno w wodzie, jak i w tłuszczach. Inne przeciwutleniacze mogą się rozpuszczać tylko w wodzie (np. witamina C) lub tylko w tłuszczach (np. witamina E). Dzięki temu kwas może jednocześnie chronić błony lipidowe komórek skóry, jak i przestrzenie międzykomórkowe, do których przenikają składniki rozpuszczalne w wodzie. Ważną właściwością tej substancji jest umiejętność przekraczania bariery krew–mózg, z tego powodu kwas ALA używany jest w terapiach chelatujących.

Dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym kwas alfa-liponowy nie tylko reaguje z wolnymi rodnikami, ale także ma możliwość chelatowania jonów metali, co jest ważne w kontekście bezpiecznego oczyszczania z toksycznych metali. ALA jest kwasem, który ma krótki okres półtrwania (ok. 30 minut), wchłania się szybko z układu pokarmowego, jego przyswajalność przy podaniu doustnym wynosi 50 proc. i działa najskuteczniej, jeśli się go przyjmie między posiłkami.

ALA – bezpieczny związek chelatujący

Chelatacja jest rodzajem wiązania jonów i cząsteczek z jonami metali. Kompleksy związków chelatujących z metalami nazywane są chelatorami. Nazwa „ chelat ” pochodzi od greckiego słowa chēlē oznaczającego „kleszcze” lub „szczypce” kraba. Cząsteczki metalu (np. rtęć lub gadolin jako środek kontrastujący) otoczone są przez cząsteczki związku chelatującego i zaciśnięte mocnymi wiązaniami chemicznymi, niczym w szczypcach. Kleszcze trzymają jon metalu tak długo, aż zostanie usunięty z organizmu. Bezpieczny chelator to taki, który może się związać z metalem ciężkim, wydalając go poza ustrój.

Oczywistym jest fakt, że żyjemy w mocno zanieczyszczonym środowisku i nie jesteśmy w stanie pozbyć się metali toksycznych w 100 procentach. Ale możemy próbować bezpiecznie i po małym fragmencie je eliminować. Budowa kwasu alfa-liponowego (posiadającego dwie cząsteczki tiolowe)  pozwala na silne wiązanie z metalami, bez gubienia ich po drodze i skuteczne przeniesienie oraz bezpiecznie wydalenie ich. Dlatego kwas ALA jest dobrym wyborem, jeśli myślimy o oczyszczeniu z metali ciężkich.

Kwas ALA połączony z DMSA (Kwas 2,3-dimerkaptobursztynowy) zwiększa ilość usuwanej rtęci o 30 proc. w stosunku do stosowania tych chelatorów pojedynczo.

Kwas alfa- liponowy spełnia wiele ważnych funkcji w organizmie. Wpływa na działanie mitochondriów, poprawia kontrolę glikemii w cukrzycy, poprawia metabolizm cukru, a także jest pomocny w leczeniu powikłań cukrzycowych, redukuje stany zapalne, pomaga w kontroli masy ciała – słowem – przynosi wiele korzyści zdrowotnych. Warto więc się tym wszechstronnym kwasem zainteresować.

Agata Majcher