Pszczoły i produkty pszczele to prawdziwy skarb. Owady te są niezwykle cenne dla otaczającego nas środowiska. Apitoksynoterpia to wykorzystanie pszczelego jadu w leczeniu różnych przypadłości. Jej działanie jest naprawdę spektakularne. 

Jad pszczeli (apitoksyna) to złożona mieszanka wielu naturalnych, aktywnych związków biologicznych pozyskiwanych z jadu pszczoły miodnej. Jest bogaty w różnorodne biosubstancje, wśród których można wyróżnić: aminy (histaminę, dopaminę), peptydy i białka (melitynę, apaminę, miniminę, mastocyty), enzymy (fosfolipazy, hialuronidaza), jak również mikroelementy: magnez, wapń, fosfor, siarkę oraz cukry, lipidy, sterole, aminokwasy i kwasy nukleinowe. Głównym składnikiem jadu pszczelego jest melityna (peptyd złożony z 26 aminokwasów) stanowiąca około 50 proc. suchej masy jadu pszczelego. 

Leczenie jadem pszczelim nosi nazwę apitoksynoterapii (apis – łac. pszczoła). Jest to alternatywna metoda polegająca na wprowadzaniu do ustroju jadu pszczelego, w celu leczenia wielu chorób. Jad przykłada się w określone punkty akupunkturowe na ciele ulokowane w skupiskach receptorów nerwowych. Ta metoda leczenia znana jest od 3000 lat. 

Apitoksynoterapia niegdyś polegała przede wszystkim na bezpośrednim kontakcie chorego z żądlącą pszczołą. Obecnie w leczeniu jadem pszczelim stosuje się raczej podskórne lub śródskórne wstrzykiwania przygotowanych wcześniej preparatów zawierających jad pszczeli. Tę toksynę podaje się także w tabletkach, kroplach oraz zewnętrznie – w maściach lub aerozolach. Można jeszcze spotkać terapeutów stosujących metody polegające na bezpośrednim przykładaniu pszczelich żądeł do skóry. Żądlenie bezpośrednie polega na tym, że pszczoły żądlą przez miedzianą siatkę. Zaletą tej metody jest podawanie jadu w naturalnej postaci, lecz wadą jest trudność w ustaleniu dokładnej ilości tej substancji. 

Na czym polega apitoksynoterapia metodą bezpośrednią

Daną część ciała i żądlącą pszczołę oddziela się siatką, przez którą owad oddaje jad. Żądło z reguły pozostawia się w ramce przez minutę, ale w wyjątkowych przypadkach czas ten można przedłużyć do 5 minut – np. przy żądleniu w okolicach dużych stawów lub części lędźwiowej kręgosłupa. 

Miejsca ciała najbardziej odpowiednie do wykonywania użądleń to: 

• zewnętrzne powierzchnie ramion i ud, 
• okolice dużych stawów i między łopatkami, 
• odcinek lędźwiowy kręgosłupa, 
• okolice wzdłuż przebiegu nerwów. 
  
  

Użądleń nie powinno się wykonywać na skórze szyi, powiek, twarzy i innych czułych miejscach. Nie jest również zalecane stosowanie takiej terapii po obfitym posiłku i po nieprzespanej nocy. Po pięciu takich zabiegach należy skontrolować cukier i białko w krwi oraz w moczu. Po zabiegach na miejsca użądleń należy nałożyć opatrunek z maści łagodzącej. 

Terapeutyczne działanie jadu pszczelego

Choroby obwodowego układu nerwowego: dyskopatia, nerwobóle nerwu trójdzielnego, nerwu kulszowego, neuralgie splotu lędźwiowo-krzyżowego, zapalenia wielonerwowe.

Choroby układu mięśniowego – gościec mięśniowy, zapalenie mięśni, bóle mięśniowe, zapalenie kaletek maziowych, zapalenie pochewek ścięgien, urazy zwichnięcia ścięgien.

Choroby reumatyczne – reumatyzm, reumatoidalne zapalenie stawów.

Choroby mięśnia sercowego – reumatyczne zapalenie mięśnia sercowego.

Choroby układu oddechowego – dychawica oskrzelowa. 

Choroby skóry – łuszczyca, egzemy, troficzne zaburzenia skóry, trudno gojące się rany, blizny pooperacyjne, odmrożenia, atopowe zapaleni skóry.

Choroby jamy ustnej – zapalenie błony śluzowej jamy ustnej i języka, paradontoza.

Choroby alergiczne – astma oskrzelowa atopowa, pokrzywka, pyłkowica.

Choroby naczyń krwionośnych – zakrzepowe zapalenie żył, zapalenie tętnic, miażdżyca tętnic kończyn dolnych, choroba Buergera, nadciśnienie tętnicze krwi.

Choroby kobiece – zapalenie błony śluzowej macicy, przymacicza, przydatków, torbiele jajników.

Choroby układu moczowego – zapalenie pęcherza moczowego.

Przeciwwskazania do leczenia jadem pszczelim

Pomimo wszelkich prozdrowotnych zastosowań jadu pszczelego pamiętajmy, że apitoksyna jest silną trucizną, a wszelkie terapie jadem pszczelim powinny odbywać się wyłącznie pod opieką doświadczonych apiterapeutów. Samodzielne stosowanie apitoksynoterapii stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia.

Nie powinno się stosować apitoksynoterapii w przypadku:

• uczulenia na apitoksynę, 
• psychozy, nerwicy, 
• stanów skrajnego wyczerpania organizmu,
• upośledzenia umysłowego, 
• zaawansowanej choroby serca, 
• ostrej choroby reumatycznej i reumatoidalnego zapalenia stawów o ostrym przebiegu, 
• gruźlicy płuc, 
• choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy z tendencją do krwawień, 
• choroby żołądka, żółtaczki, cukrzycy, 
• ostrego zapalenia trzustki,
• choroby nerek przebiegającej z krwiomoczem, 
• choroby krwi i układu krwiotwórczego, 
• ostrych infekcji wirusowych i bakteryjnych.
  
  

Z zabiegów apitoksynoterapią są ponadto wykluczone kobiety w ciąży i podczas menstruacji, dzieci do lat 5 oraz dorośli powyżej 70 lat, a także osoby przed zabiegiem operacyjnym i w czasie rekonwalescencji.

Opracowała Agata Majcher