Berberyna to substancja, którą zawiera pewna grupa roślin zwana berberysami. Rosną one dziko w Europie, Ameryce, Afryce i Azji, choć stanowią też często ozdobę przydomowych ogrodów. Oprócz właściwości ozdobnych to właśnie ich składnik, wspomniana berberyna, jest przedmiotem zainteresowania i badań w kierunku właściwości prozdrowotnych. Jakie więc walory lecznicze ma ten organiczny związek chemiczny? Przy jakich schorzeniach może mieć zastosowanie? Gdzie można go znaleźć i jakie są przeciwwskazania?

Właściwości prozdrowotne

Udowodniono naukowo, że berberyna wykazuje dużą aktywność biologiczną i działa leczniczo na wiele schorzeń, w tym przede wszystkim na tzw. choroby cywilizacyjne. W przeszłości ta żółta substancja stosowana była do barwienia skóry, drewna i tkanin. Ale nie tylko, bowiem w medycynie chińskiej używanie berberyny przynosiło zadowalające skutki. Współczesna medycyna akademicka pochyliła się nad berberyną dopiero po serii licznych badań naukowych, które jednoznacznie potwierdziły jej właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwnowotworowe oraz przeciwcukrzycowe. Potwierdzono również, że substancja ta obniża poziom glukozy, cholesterolu i trójglicerydów we krwi, obniża ciśnienie tętnicze, a także działa antydepresyjnie. Widzimy więc szeroki zakres jej właściwości prozdrowotnych, o czym poniżej.

I tu dobra wiadomość dla diabetyków. Otóż stosowanie berberyny dało satysfakcjonujące efekty w leczeniu cukrzycy typu II. Obniża ona bowiem poziom glukozy we krwi, a jej skuteczność jest porównywalna z zarejestrowanymi lekami przepisywanymi przez lekarzy. Nie trzeba więc dodawać, że lepiej stosować w terapii naturalną substancję jaką jest berberyna, aniżeli przemysłowo wyprodukowany syntetyczny lek.

Berberyna to również znakomity środek profilaktyczny na choroby serca. Stosowana systematycznie obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi, znacząco zapobiegając wystąpieniu chorób kardiologicznych.

Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym związek ten zwiększa odporność organizmu, wzmagając pracę układu immunologicznego. Zapobiega wszelakim infekcjom bakteryjnym oraz wirusowym, przeciwdziała też rozmnażaniu się grzybów Candida. Pozytywne efekty stosowania berberyny odnotowano również w przypadku leczenia depresji. Trwają badania naukowe w kierunku skuteczności tego środka w walce z nowotworami. Odnotowano już pierwsze pozytywne efekty związane z leczeniem tej plagi chorób. Badania trwają jednak nadal i myślę, że przyniosą jeszcze wiele pocieszających wniosków.
Bardzo cenną i istotną cechą berberyny jest też regulacja działania hormonów odpowiedzialnych za magazynowanie tkanki tłuszczowej w organizmie. Dlatego też regularne jej stosowanie pozwala utracić masę ciała, co sprzyja walce z otyłością, która – jak wiemy – jest przyczyną niezliczonej ilości chorób.

Widzimy więc, że omawiany związek ma bardzo wiele zbadanych i niezbadanych jeszcze właściwości, o których już wieki temu przekonali się Chińczycy.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Berberyna jest związkiem pochodzenia roślinnego – czyli naturalnym – więc w zasadzie przyjmowana umiarkowanie nie wywołuje żadnych skutków ubocznych. Jedynym mankamentem tej substancji jest jej niska wchłanialność do organizmu, co powoduje konieczność przyjmowania dużych dawek. Każdy jednak środek przyjmowany w nadmiarze szkodzi i nie inaczej jest w przypadku berberyny. Jeśli przesadzimy z ilością, mogą się pojawić niepożądane działania, a są to: bóle brzucha, biegunki oraz zaparcia wraz ze wzdęciami. Wskazane jest też robienie przerw w przyjmowaniu tego związku, albowiem długotrwałe zażywanie może skutkować gromadzeniem się nadmiernej jego ilości w mięśniu sercowym oraz wątrobie.

 
Dlatego też dzienna dawka berberyny nie powinna przekraczać 1500 mg – bezpieczna to 800–1000 mg. W przypadku przyjmowania leków przeciwcukrzycowych i nasercowych rozpoczęcie stosowania preparatów z berberyną powinno skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Podaje się też, że preparatów zawierających berberynę nie powinny używać kobiety ciężarne oraz karmiące piersią.
W jakiej formie przyjmować berberynę?

W aptekach oraz sklepach zielarskich znajdziemy wiele jedno- lub wieloskładnikowych preparatów zawierających wyciąg z berberysu oraz chlorowodorek lub siarczan berberyny. Jako suplementy diety najczęściej oferowane są w postaci tabletek lub kapsułek. Występują też ekstrakty płynne lub herbatki. Należy stosować się do podanego na ulotce lub opakowaniu sposobu użycia.

Opracował Sławomir Śmiełowski