Kamica to ogólna nazwa dla grupy chorób, w których zachodzi zjawisko tworzenia się kamieni, czyli patologicznych tworów w przewodach i narządach jamy ciała.

Jak dochodzi do powstania kamicy

Mechanizm powstawania kamicy polega na wytrącaniu się z płynów ustrojowych złogów soli nierozpuszczalnych w danym środowisku.
Złogi te łączą się w większe skupiska. Zjawisku towarzyszy zastój wydzieliny i stan zapalny. Kamienie powstają na skutek wytrącania się różnych substancji chemicznych zawartych w płynach ustrojowych, gdy ich stężenie przekracza próg rozpuszczalności. Kamienie prowadzą do napadów bólowych, popularnie zwanych „kolkami”.

Wielkość kamieni jest różna – mogą one mieć rozmiar ziarnka piasku (dlatego nieraz się mówi o „piasku w nerkach”), a mogą być tak duże, że aż zatykają przewód. Kamień zamykający mechanicznie przewód może utrudniać lub całkowicie uniemożliwić odpływ wydzieliny, prowadząc do bezmoczu (kamicy nerkowej) lub żółtaczki (kamicy wątrobowej). Są to najczęstsze postaci kamicy, choć wyróżnia się jeszcze kamicę trzustkową lub kamicę ślinianek, ale te występują znacznie rzadziej.

Czym jest kamica nerkowa

Kamica nerkowa (błędna nazwa to „kamienica nerkowa”) zwana też kamicą moczową, jest jedną z najczęstszych chorób układu moczowego. Może się pojawić w każdym wieku, niezależnie od płci, choć pierwszy napad zwykle pojawia się po 20. roku życia. U połowy chorych kamica nerkowa występuje tylko raz w życiu, u pozostałych dochodzi do nawrotu w ciągu 5–10 lat.
W warunkach homeostazy złogi w układzie moczowym ulegają rozpuszczeniu, jednak czasem ich stężenie jest zbyt duże i nie dochodzi do ich całkowitego rozpuszczenia. Wówczas rozwija się kamica nerkowa.

Najczęściej kamienie nerkowe zbudowane są ze szczawianu lub fosforanu wapnia, rzadziej z kwasu moczowego, fosforanu magnezowo-amonowego (tzw. struwitu), a bardzo rzadko – z cystyny.

Główne czynniki sprzyjające powstawaniu kamieni nerkowych to:

1. duże stężenie w moczu szczawianów, wapnia, fosforanu, kwasu moczowego, cystyny,
2. zastój moczu,
3. zakażenie układu moczowego,
4. obecność organicznych jąder krystalizacji.

W zależności od dominacji substancji litogennych w układzie moczowym wyróżnia się: kamicę szczawianową, wapniową, fosforanową, struwitową, moczanową lub mieszanki.

Kolka nerkowa – objawy

Typowym objawem kamicy nerkowej jest kolka nerkowa. Samo „posiadanie” kamieni nerkowych zwykle nie jest bardzo bolesne. Owszem, odczuwalny jest delikatny, tępy ból w okolicy lędźwi, któremu może towarzyszyć częste oddawanie moczu. Jednak gdy pojawią się silne, nagłe, ostre bóle, często promieniujące do spojenia łonowego i wewnętrznej powierzchni ud, mówimy o zjawisku kolki nerkowej. Ból powstaje, gdy złóg przeciska się przez wąskie światło moczowodu. Kolce nerkowej często towarzyszy parcie na pęcherz, zdarza się, że oddawany mocz może być zabarwiony krwią. Gorączka i dreszcze mogą zwiastować, że w ustroju toczy się zakażenie. Niekiedy ból jest tak silny, że wystąpić mogą omdlenia. Niektóre kobiety opisywały atak bólu kolki nerkowej jako silniejszy niż ten porodowy.

Jak zapobiegać kamieniom nerkowym

Istnieją dwie główne zasady, dzięki którym można zminimalizować ryzyko powstania kamieni nerkowych. Oto one:

1. Picie dużych ilości wody – najważniejsza zasada

Należy pić co najmniej 1,5 litra płynów dziennie, nawet tuż przed snem i w nocy, po oddaniu moczu. Latem należy pić znacznie więcej. Ten sposób pozwoli zminimalizować ryzyko nawrotu kamicy o 60 proc. Dzięki spożywaniu dużej ilości płynów zmniejszy się również przepływ kryształów w nerkach.

2. Dieta ubogopurynowa

Wartość pH moczu w dużej mierze jest czynnikiem decydującym o rozwoju kamicy nerkowej. Niskie pH, czyli mniej niż 6, oznacza, że mocz jest kwaśny. Wysokie – powyżej 7 – że jest on zasadowy, wartość pH w dużej mierze zależy od sposobu odżywiania się. Kwas moczowy przestaje się rozpuszczać przy pH poniżej 5,5. Pro-wadzi to w konsekwencji do tworzenia się jego kryształków i zwiększonego ryzyka powstawania kamieni.
Puryny występują niemal w każdym pokarmie, jedne są bogate w ten związek, a inne – ubogie. Puryny powodują zwiększenie stężenia kwasu moczowego we krwi, dlatego należy dążyć do tego, by wybierać takie pokarmy, w których puryn jest jak najmniej.
Dzięki trzymaniu poziomu pH moczu na optymalnym poziomie, ryzyko wystąpienia kamieni będzie minimalne. Należy zwiększyć poziom pokarmów o odczynie zasadowym, a zmniejszyć o poziomie kwasowym.

Poniej zesatwienie produktów o niskiej i wysokiej zawartości puryn.

Nazwa produktu    Kwas moczowy mg/100g
Drożdże piwne                    1810
Cielęcina, nerkówka            1260
Szprotki wędzone                  804
Drożdże do pieczenia            680
Wołowina, wątróbka             554
Wieprzowina, wątróbka        515
Cielęcina, mózg                    460
Sardynki                                345
Pstrąg                                    297
Tuńczyk                                257
Rabarbar                               212
Soja                                      192
Kurczak, piersi ze skórą      175
Mak                                     170
Wieprzowina, golonka        160
Wieprzowina, łopatka         150
Kasza jaglana                        15
Gryka                                  149
Wieprzowina, karkówka     145
Fasola biała                         128
Soczewica                           127
Ciecierzyca                         110
Rodzynki                            108
Salami                                103
Brokuły                                81
Koncentrat pomidorowy      80

Nazwa produktu    Kwas moczowy mg/100g
Mleko kokosowe          2
Jajka                             5
Ogórki                          7
Jogurt 3,5% tłuszczu    8
Mleko zsiadłe               8
Twaróg                        10
Pomidory                    11
Ananas                        12
Gruszka                       12
Mango                         12
Żurawina                     13
Sałata                           14
Jabłko                          14
Papryka czerwona       15
Rzodkiewka                 15
Ziemniaki                    16
Kurki (grzyby)             17
Marchew                      17
Cytryna                        17
Sery żółte                     17
Maliny                          18
Banan                           19
Czereśnie                      19
Kiwi                              19
Pomarańcza                  19
Jagody                          20
Bułka kajzerka             22
Orzechy brazylijskie    22
Orzechy włoskie          27
Seler                            30
Ryż                              35
Migdały                       37
Orzechy laskowe         37
Chleb pszenny            40
Boczniaki                   50



Bibliografia:
https://kalkulatordietetyczny.pl/tabela
www.mp.pl Kamica nerkowa

Opracowała Agata Majcher