Aronia czarnoowocowa, bo tak brzmi jej pełna nazwa (łac. Aronia melanocarpa), należy do rodziny roślin różowatych. Istnieją też odmiany aronii czerwonej (łac. Aronia arbutifolia) oraz śliwolistnej (łac. Aronia prunifolia), ale my zajmiemy się aronią czarną i jej cudownymi właściwościami prozdrowotnymi. 

Nie bez kozery owoc ten został uznany za lidera, jeśli chodzi o potencjał antyoksydacyjny, czyli przeciwutleniający. Źródła podają, że roślina ta pochodzi z Ameryki Północnej, ale w tym miejscu ciekawostka: Polska należy do największych producentów aronii. Jakże więc nie korzystać na co dzień z jej fenomenalnych właściwości.

Skarbnica witaminowo-minerałowa

Krzew, na którym rosną owoce aronii, odporny jest na warunki atmosferyczne, nie stawia też szczególnych wymagań glebowych, dlatego każdemu, kto ma choć kawałek działeczki, polecam posadzenie krzaczków i prowadzenie swojej małej plantacji. Wysiłek i wymagania niewielkie, a korzyści zdrowotne – niebywałe.

Aronia to prawdziwa skarbnica witaminowo-minerałowa. Zawiera między innymi takie witaminy jak: A, B1, B2, B6, B9 (kwas foliowy), P, PP, C, E i K oraz minerały: potas, cynk, sód, fosfor, mangan, jod, bor, molibden, żelazo, miedź czy kobalt. W jej skład wchodzą również zdrowe i łatwo przyswajalne węglowodany, białka, a także jakże cenny dla układu pokarmowego błonnik. To również źródło: antocyjanów, fenolokwasów, garbników i pektyn.

Jest ponadto magazynem tak dobroczynnych związków o działaniu przeciwutleniającym, jakimi są na przykład polifenole. Przeciwutleniacze są związkami, które wpływają niezwykle korzystnie na funkcjonowanie organizmu. Neutralizują bowiem wolne rodniki tlenowe, które uszkadzają komórki, wywołując wiele groźnych chorób – jak chociażby nowotworowe. Dzięki swym właściwościom przeciwutleniacze chronią przed wieloma, nierzadko śmiertelnymi, chorobami.

Właściwości prozdrowotne aronii

Na temat cudownych właściwości tej rośliny można by napisać książkę, a ja wspomnę tylko o najważniejszych zaletach tego wspaniałego owocu, biorąc pod uwagę zdrowie. Dodam tylko, że jest to naturalny lek działający zarówno zapobiegawczo, jak i leczniczo.

Aronia to doskonały naturalny lek na choroby serca i układu krążenia. Związki polifenolowe, które zawiera, leczniczo oddziałują na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego. Obniżają przede wszystkim ciśnienie tętnicze krwi, a także stężenie cholesterolu i jakże groźnych trójglicerydów. Dzięki temu poprawiają profil lipidów, zapobiegając występowaniu zakrzepów, a przy ich wystąpieniu cofają proces chorobowy.

Działanie przeciwnowotworowe to kolejna drogocenna właściwość omawianej rośliny. Chroni bowiem komórki ciała przed stresem oksydacyjnym i kancerogenezą, czyli głównymi biologicznymi przyczynami powstawania komórek nowotworowych. Badania dowodzą szczególnej skuteczności aronii w odniesieniu do nowotworu jelita grubego oraz białaczki.

Aronia to również skuteczny środek w leczeniu cukrzycy typu II. Przetwory czy też ekstrakty aroniowe skutecznie zapobiegają wystąpieniu tej choroby, a gdy już kogoś ona dotknie, obniża stężenie glukozy we krwi oraz inne parametry istotne w tej przypadłości. Dlatego też wskazane jest spożywanie aronii również przez diabetyków typu I.

Szczególne znaczenie w dzisiejszych czasach ma przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne działanie aronii – szczególnie soków. Jedna, dwie herbatki dziennie z łyżeczką soku z aronii znacznie podniosą naszą odporność, chroniąc skutecznie przed zarażeniem. Jest to dużo zdrowsza alternatywa dla szczepionek i antybiotyków razem wziętych.

Omawiając lecznicze właściwości aronii, nie sposób nie wspomnieć też o jej korzystnym wpływie na system trawienny. Łagodzi bowiem choroby związane z żołądkiem, trzustką i wątrobą – działa zarówno przeciwzapalnie, jak i ochronnie.

Powszechnie wiadomo, że wątroba to organ samoregenerujący się, pod warunkiem, że damy mu taką możliwość. Najbardziej obciążają wątrobę: alkohol, tłuszcze zwierzęce oraz leki syntetyczne. Aronia neutralizuje szkodliwe działanie wspomnianych pokarmów i środków, ale oczywiście lepiej nie obciążać zbytnio wątroby, która wykonuje około 50 funkcji niezbędnych do prawidłowej pracy naszego organizmu. Zdarza się jednak, i to nierzadko, że wątroba zaczyna niedomagać, wskutek na przykład jej stłuszczenia (alkoholowego i nie tylko). Z pomocą przychodzi znów aronia – ekstrakty z jej owoców przynoszą korzystne efekty w leczeniu tej przypadłości.

Na system nerwowy owoc ten również nie jest obojętny. Przynosi wyciszenie, ale też chroni przed groźnymi schorzeniami neurologicznymi takimi jak: choroba Alzheimera, Parkinsona, demencja starcza czy udar mózgu.

Nie do przecenienia są również przeciwzapalne i przeciwutleniające właściwości aronii. Badania dowodzą, że ten właśnie owoc ma niemal czterokrotnie silniejsze działanie w porównaniu z innymi owocami. Początkiem wielu chorób są właśnie stany zapalne występujące w organizmie, którym możemy zapobiec lub przeciwdziałać, spożywając świeże owoce aronii lub jej przetwory. Skuteczność polega między innymi na zdolności flawonoidów oraz antocyjanów do hamowania aktywności niektórych enzymów prowadzących do reakcji zapalnych.

Mam też dobrą wiadomość dla osób mających kłopoty ze wzrokiem. Otóż antocyjany z aronii pomagają w odnowie siatkówki oka, polepszając tym samym wzrok. Szczególne znaczenie w przypadku chorób wzroku ma działanie zapobiegawcze. Regularne spożywanie aronii lub jej przetworów hamuje rozwój zaćmy i degenerację żółtej plamki. Organ wzroku ukrwiony jest cienkimi naczyniami włosowatymi, które z czasem stają się kruche (stąd mikrowylewy oczne) i zatykają się. Można te procesy całkowicie wyeliminować, stosując właśnie ten cudotwórczy owoc. Jako że zawiera on witaminę A – to zapobiega jednocześnie tzw. kurzej ślepocie.

W jaki sposób spożywać aronię?

Surowe owoce aronii są kwaśne, gorzkie i cierpkie, stąd rzadko spożywane są w surowej postaci. Zazwyczaj to postać przetworów oraz dostępnych na rynku ekstraktów i wyciągów. Niewiarygodnie silne działanie przeciwutleniające ma sproszkowana aronia, którą możemy dodawać do posiłków. Na okres jesienno-zimowy wskazane jest zrobienie 100-procentowego soku z tych owoców, ale bez dodatku cukru. Jeśli smak będzie dla nas zbyt cierpki, ekstrakt można oczywiście dosłodzić, ale jedynie innym słodszym sokiem, na przykład z pomarańczy, jabłka czy brzoskwini. Będzie to smaczny i zdrowy dodatek do rozgrzewających herbatek. Inną formą mogą być przetwory w postaci powideł, marmolad czy dżemów. Produkty te, podobnie jak w przypadku soków, można dosładzać tylko innymi słodszymi owocami, w żadnym przypadku rafinowanym cukrem. Dobrym rozwiązaniem jest zrobienie przetworu z dwóch–trzech rodzajów owoców, gdzie jednym z nich będzie właśnie aronia. Możliwości jest nieskończenie wiele, w zależności od upodobań i potrzeb. Najważniejsze jest to, aby zrobić przetwór samemu z naturalnych surowców – najlepiej z ekologicznych upraw.

Jeśli jednak zdecydujemy się na kupno gotowego soku lub innego przetworu z aronii, to dokładnie zapoznajmy się ze składem produktu. Ważne jest to, aby nie zawierał rafinowanych cukrów, syropów czy innych glukozowo-fruktozowych słodów, o chemicznych polepszaczach nie wspominając. Efekt zdrowotny może być wówczas odwrotny od zamierzonego.

Opracował Sławomir Śmiełowski