W ostatnim dziesięcioleciu znaczenie roślin leczniczych w diecie i w suplementacji znacznie wzrosło. Zaczęliśmy dostrzegać moc ich działania, którą nierzadko możemy porównać z działaniem farmaceutyków, a w każdym razie takie rośliny na pewno wspomagają inne terapie naturalne. 

Nie inaczej jest w przypadku cukrzycy, w walce z którą jak najbardziej powinno się wybierać z bogactwa świata roślin adaptogennych, które są skuteczną pomocą przy tej groźnej chorobie. Działanie adaptogenów było znane i doceniane już w tradycyjnej medycynie chińskiej i w ajurwedzie, a dzisiaj przeżywa zdecydowany renesans. Odkrywamy na nowo te często niepozorne, waleczne rośliny, które dają sobie radę w ekstremalnie trudnych warunkach klimatycznych i glebowych. Faktycznie, niewielkie rozmiary na przykład bajkaliny czy ashwagandy nie zapowiadają aż takiej mocy w działaniu, a właśnie te rośliny mają olbrzymie znaczenie w podejmowanych terapiach.

Rośliny adaptogenne – charakterystyka

Co jest najważniejszą cechą charakterystyczną roślin adaptogennych? Otóż nie można wymienić tylko jednej takiej cechy, bo działanie adaptogenów jest bardzo szerokie, ale najbardziej powszechnie nazywa się je „roślinami przeciwstresowymi”. Wydaje się to banalne, bo któż w dzisiejszych czasach nie doświadcza stresu? Jednak musimy zdać sobie sprawę z tego, że dla organizmu stresem jest nie tylko konflikt z szefem w pracy czy mężem w domu, ale także nieodpowiedni posiłek, systematycznie przyjmowane leki czy zbyt duża dawka wysiłku fizycznego. Chociaż może trudno w to uwierzyć, jednak są to sytuacje stresowe, ponieważ organizm uwielbia znajdować się w stanie homeostazy, czyli w harmonii i spokoju.

Stres a cukrzyca

Wszystko, co go z tej równowagi wytrąca, jest stresem powodującym konkretne szkody. Te szkody to głównie zwiększona aktywność nadnerczy, co za tym idzie wyższy poziom kortyzolu i wyższy poziom glukozy we krwi. Insulina musi więc wejść do akcji i następuje błędne koło, które nakręca trzustkę, cukrzycę, nadwagę, nadciśnienie i wszystkie inne bardzo poważne konsekwencje. 

Pacjenci cukrzycowi znajdują się na pierwszej linii frontu i doskonale znają te mechanizmy. Dlaczego akurat cukrzyca jest chorobą, która może się poszczycić dobrymi wynikami jeśli chodzi o poprawę stanu podczas stosowania adaptogenów? Otóż wszystkie te rośliny wykazują się właściwościami hipoglikemizującymi, czyli skuteczne obniżają poziom cukru we krwi. Często jest to działanie tak silne, że u wielu diabetyków jest możliwe stopniowe rezygnowanie z metforminy. Tu ostrzeżenie: ponieważ niektórzy pacjenci tak dobrze reagują na adaptogeny, że spadek cukru następuje u nich zbyt gwałtownie, dlatego też przynajmniej na początku najlepiej konsultować dawkę z mądrym, świadomym lekarzem.

Najpopularniejsze adaptogeny pożyteczne przy cukrzycy

Najczęściej stosowane i najważniejsze rośliny adaptogenne, które są niezwykle pożyteczne w cukrzycy, to: żeń-szeń, bajkalina, różeniec górski, lakownica żółta (reishi) i ashwagandha. Nie ma sensu używać ich wszystkich jednocześnie, trzeba spokojnie, małymi dawkami, wypróbować na organizmie, która z nich daje większe opanowanie nerwowości, efektywniejszy sen czy dłuższy w czasie spadek cukru. Można także stosować je naprzemiennie – i to może się okazać najlepszym rozwiązaniem, bo każdy z wymienionych adaptogenów działa odrobinę inaczej w danych sytuacjach. Szczególnie różeniec i ashwagandha dobrze chronią wątrobę i przyspieszają metabolizm, co skutkuje lepszą kontrolą prawidłowej masy ciała. Większość cukrzyków ma sporą nadwagę, więc sprawa redukcji kilogramów ma niesamowite znaczenie, bo to automatycznie poprawia pracę trzustki i zmniejsza insulinooporność. Niestety, większość cukrzyków to jednocześnie pacjenci, którzy mają zdiagnozowaną insulinooporność.

Hipoglikemizujące działanie adaptogenów jest kluczowe w zespole stopy cukrzycowej. Ta tragiczna dolegliwość dotyka prawie 30 proc. cukrzyków i dotyczy poważnych, trudno leczących się zmian w naczyniach krwionośnych. Systematyczne dostarczanie do organizmu adaptogenów łagodzi przebieg zespołu stopy cukrzycowej, a często pozwala uniknąć usunięcia palców czy całej stopy. W tym konkretnym przypadku bardzo skuteczna jest lakownica żółta (grzyb reishi). Nie trzeba udowadniać, jakie znaczenie ma uniknięcie amputacji stopy dla pacjenta i jego aktywności rodzinnej oraz społecznej. Również koszty w budżecie państwa są znaczące, więc warto walczyć o prawidłowy poziom cukru wszelkimi środkami.

Wpływ roślin adaptogennych przy cukrzycy

Ochrona wątroby i trzustki, przyśpieszenie metabolizmu, obniżenie poziomu cukru, poprawa stanu naczyń krwionośnych – to nie koniec listy dobrodziejstw. Rośliny adaptogenne regulują również ciśnienie, pomagają w budowaniu odporności, wyciszają nerwowość, oczyszczają z toksyn. Krótko mówiąc: działają na organizm holistycznie. W tym miejscu zabiera głos terapia mitochondrialna, która jest terapią dosyć młodą i niezbyt jeszcze powszechną. Wypowiada się jednak na temat roślin adaptogennych w sposób jednoznaczny i stanowczy – są to potężne narzędzia przywracające prawidłową pracę mitochondriów, co przekłada się na szybszy metabolizm, skuteczniejsze pozbywanie się toksyn z organizmu i dostarczenie większej ilości energii do życiowych czynności. Pacjent cukrzycowy, który za pomocą adaptogenów choćby tylko trochę oczyścił organizm i zmniejszył poziom cukru we krwi, już ma o wiele więcej sił do walki i motywację do zmiany trybu życia.

Niezwykle ważne jest to, że stosując rośliny adaptogenne, nie wprowadzamy do organizmu pacjenta żadnych substancji toksycznych, jak to ma bardzo często miejsce w przypadku podawania farmaceutyków. Istnieją już nawet ponad dwudziestoletnie badania na temat czystości roślin adaptogennych. Wykazują one, że podczas ich stosowania nie ma najmniejszego niebezpieczeństwa dla organizmu. Kupujmy żeń-szeń czy bajkalinę w sprawdzonych firmach, które oferują standaryzowaną dawkę w kapsułce, i wtedy mamy gwarantowane pozytywne oddziaływanie na organizm. 

Gdy zrozumiemy pochodzenie i znaczenie wszelkich stresów w naszym życiu oraz uświadomimy sobie ich szkodliwość, wtedy dostrzeżemy możliwości ratowania się dosłownie w każdej sytuacji. Rola roślin adaptogennych jest tu gigantyczna i można powiedzieć, bezustanna. I nie tylko pacjenci cukrzycowi, ale my wszyscy, powinniśmy się przekonać do stosowania adaptogenów i korzystać z ich dobroczynnego, holistycznego wpływu na organizm.

Opracowała Bożena Borzęcka