W pewnym doświadczeniu zostały przebadane wodno-etanolowe ekstrakty z kwiatostanów lipy. Oznaczono w nich związki polifenolowe, a następnie w różnych modelowych reakcjach sprawdzono ich działanie. Ostatecznie okazało się, że wyciągi te wykazały następujące działania:

• antyoksydacycyjne (czyli usuwanie wolnych rodników) – 105 µg polifenoli/ml ekstraktu,
• redukujące (czyli ograniczanie powstawania nowych reaktywnych form tlenu ROS i RFT) – 123 µg/ml,
• hamowanie „wybielania" β- karotenów (czyli zachowanie ich aktywności) – 167 µg/ml,
• zahamowanie peroksydacji lipidów (działanie przeciw miażdżycowe) – 56 µg/ml,
• przeciwzapalne wyrażone jako inhibicja 50% produkcji NO – 225 µg/ml,
• przeciwnowotworowe – reakcje in vitro na komórki następujących nowotworów:
1. rak piersi – 224 µg/ml,
2. rak płuc – 247 µg/ml,
3. rak szyjki macicy 195 µg/ml,
4. rak wątrobowo-komórkowy 173 µg/ml.

Przeliczono też udział związków polifenolowych na masę surowca suchego. I tak flawonoidy stanowiły 21,7 mg/g, a kwasy fenolowe – 4,98 mg/ g1.

Dobrze to wiedzieć, bo po raz kolejny w sposób naukowy potwierdzono działania fitozwiązków obserwowane od wieków poprzez stosowanie ziół w medycynie ludowej. 

Kwiatostan lipy ogólnie zawiera następujące grupy związków: 

• flawonoidy (ok. 1%): rutynę, hiperozyd, kwercytrynę, glikozyd flawonoidowy kemferolu – tiliroside (tylirozyd), astragalin (astragalinę), tylirozyd zbudowany jest z kwasu p-kumarowego (p-coumaric acid), z glukozy oraz z kemferolu (kaemferol);
• proantocyjanidyny,
• garbniki 2 proc.,
• sole,
• witaminy,
• seryna, glicyna, treonina, kw. glutaminowy, 
• pektyny,
• saponiny,
• śluzy ok. 10%,
• olejek eteryczny lipowy (zawartość olejku w kwiatach wynosi 0,04–0,05%) zawiera: farnezol, octan farnezylu, geraniol i eugenol2.

Własnoręcznie przygotowane napary, syropy, oleje…

Dla własnych celów można zebrać kwiatostan. Obrywa się wraz z podsadkami. Surowiec należy wysuszyć w temp. do 40°C. Stosować do naparów. Dwa słoiki 0,9 l suszonych kwiatostanów lipy powinny zabezpieczyć czteroosobową rodzinę w wystarczającą ilość surowca na nadchodzący okres przeziębień. Napary można podawać niemowlętom. Poniżej wykonanie naparu wg dr. Różańskiego.

Napar: 2 łyżki kwiatów lub liści zalać 2 szkl. wrzącej wody lub gorącego mleka; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 4–6 razy dz. po 100–150 ml; niemowlęta ważące 3–4 kg – 7,5 ml, 5–6 kg – 11–12 ml, 7–8 kg – 16 ml, 4–5 razy dz.; dzieciom podaje się 50–100–150 ml, zależnie od wieku.

W chorobach przeziębieniowych, gdy mamy gorączkę, nieżyt dróg oddechowych – należy przyjmować napar z kwiatów lipy. Jeśli dodamy syrop z malin i miód lipowy do takiego naparu, to wspomożemy działanie przeciwgorączkowe i wzmacniające.

Jeśli chcielibyśmy jak najbardziej przybliżyć się do efektów terapeutycznych jakich dowiedli naukowcy portugalscy, to należy wykonać nalewkę z kwiatostanów lipy.

Nalewka lipowa – Tinctura Tiliae: zalać świeże lub suche kwiatostany lipy alkoholem o temp. pokojowej lub 40°C, wytrawiać 14 dni i przefiltrować. Zażywać 3–4 razy dz. po 5–10 ml w wodzie lub w mleku z miodem. Jest to dawkowanie w czasie chorób przeziębieniowych. W innych przypadkach należy wypróbować działanie dawki samemu, obserwując zmiany objawów. 

Można też wykonać syrop.

Zagotować 5 l wody z 5 kg cukru. Po rozpuszczeniu się cukru, syrop schłodzić do ok. 70 °C i dopiero teraz dodać 10L kwiatostanów lipy. Pozostawić na noc. Następnego dnia przecedzić i rozlać do słoików/butelek. Butelki pasteryzować przez 20 minut.

Taki sposób przygotowania syropu przez dodanie kwiatów do schłodzonej bazy do temperatury 70°C pozwala na zachowanie termolabilnych związków( w tym pyłku i nektaru z kwiatów) oraz jednocześnie wciąż jest to temperatura bójcza dla mikroorganizmów. Brak rozwoju pleśni w syropie zapewnia też duże stężenie cukru.

Lipa ma też inne zastosowania. Jeśli surowcem będą owoce lipy i pozyskany z nich olej to jest wspaniałe źródło NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych), które wzmacniają układ immunologiczny i powinny być stosowane w chorobach autoimmunogennych. Orzeszki lipy mają jedną z najwyższych w świecie roślin zawartość kwasu linolowego 30–60%. 

Można też wykonać olej z kwiatostanów lipy (pozostawić na 2 tygodnie kwiaty w oleju roślinnym 1:1), który ma zastosowanie zewnętrzne do pielęgnacji skóry oraz do leczenia hemoroidów (wlewki).

Gorąco zachęcam do wyjścia do parków i ogrodów, żeby samodzielnie zebrać kwiatostany lipy. Będziemy mieli świeży surowiec o znanym pochodzeniu, bogaty w fitozwiązki, z którego zrobimy wartościowe preparaty. Można też uczyć w ten prosty sposób własne dzieci naturalnego leczenia się. 


Opracowała Gosia Romańczuk