Woda pełni wiele ważnych funkcji w naszym organizmie, jest nie tylko składnikiem spożywczym, po który sięgamy w celu ugaszenia pragnienia, ale reguluje wiele procesów biochemicznych. Przeczytaj, dlaczego picie wody jest takie ważne i sprawdź, czy robisz to właściwie.

Woda (tlenek wodoru – H2O) jest najważniejszym, niezbędnym do życia nieorganicznym składnikiem naszego organizmu. Stanowi ona przeciętnie 60–70 proc. masy ciała człowieka, a jej zawartość zmniejsza się wraz z wiekiem. U noworodków stanowi ona ok. 75 proc., a u osób w wieku podeszłym ok. 50 proc. Deficyt wody do 20 proc. prowadzi do śmierci.

W naszych ciałach woda jest dystrybuowana w różnych proporcjach. I tak krew stanowi jej 80 proc., mięśnie 73 proc., tkanka tłuszczowa 25 proc., a kości 10 proc.. 2/3 jej objętości (ok. 30 l) znajduje się wewnątrz komórek, a 1/3 (15 l) występuje pozakomórkowo w postaci wody osocza i cieczy śródkomórkowej.

Przestrzenie wodne oddzielone są błonami komórkowymi, między którymi zachodzi ciągła fluktuacja i produkcja cieczy, takich jak: ślina czy sok trzustkowy i żołądkowy. Przewód pokarmowy dobowo przyjmuje ok. 8 l płynów, których spora część zostaje wchłonięta w końcowym odcinku jelita cienkiego oraz w jelicie grubym, po czym przedostaje się do krwi.

Przeciętne zapotrzebowanie dla zdrowej osoby dorosłej wynosi 2,5 l płynów na dobę, oczywiście zmienia się ono w zależności od pory roku czy aktywności fizycznej. W stanach większego wydalania wody (np. biegunka, pocenie się, wzmożone wydalanie moczu) należy dbać o jej bieżące uzupełnianie. Z drugiej strony warto też nie doprowadzać do ewentualnej nadmiarowości wody, która może wystąpić w takich sytuacjach jak: nadwyżka elektrolitów w organizmie, zbyt duża ilość płynów podawanych dożylnie lub przy niewydolności nerek. Nie jest zalecane wypijanie zbyt dużej ilości płynów, ponieważ nadmiar wody obciąża pracę serca i nerek.

Jakie funkcje pełni woda w organizmie

• Woda jest integralnym składnikiem struktury wszystkich komórek i tkanek.
• Stanowi świetny rozpuszczalnik dla większości związków chemicznych. Z niektórymi tworzy roztwory, od których stężenia zależy ciśnienie osmotyczne, a z niektórymi – roztwory koloidalne potrzebne do wystąpienia ciśnienia onkotycznego.
• Woda transportuje wszystkie składniki organiczne i nieorganiczne do odpowiednich komórek i tkanek.
• Jest niezbędna w procesach przemiany materii, usuwa z organizmu produkty toksyczne, takie jak mocznik czy kwas moczowy.
• Bierze udział w procesie trawienia, ułatwia przesuwanie się masy kałowej.
• Reguluje temperaturę ciała.

Jakie są źródła wody

Pitna woda w postaci czystej to niejedyne źródło płynów, którymi powinniśmy się nawadniać. Na co dzień można pić kompoty owocowe, warzywne i owocowe soki, herbatki ziołowe, zupy czy koktajle. Określona zawartość wody znajduje się także w pożywieniu o stałej konsystencji.

Równowaga wodno-elektrolitowa i kwasowo-zasadowa

Uzupełnianie płynów we właściwy sposób determinuje utrzymanie środowiska wodnego w odpowiednich zakresach pH, jak również w równowadze odpowiedniego rozmieszczenia elektrolitów w płynach ustrojowych. O co tu dokładnie chodzi, już wyjaśniam.

Można wypijać odpowiednią ilość płynów, pozostając przy tym odwodnionym. Aby temu zapobiec, konieczne jest przyjmowanie odpowiedniej ilości elektrolitów, takich jak: sód, potas, wapń czy magnez (dobrym pomysłem jest dodawanie do szklanki wody odrobiny dobrej soli). Aby zachować równowagę wodno-elektrolitową, woda i elektrolity powinny być spożywane codziennie, przy czym decydujący wpływ na zachowanie tej równowagi ma sód. Zachwianie równowagi wodno-elektrolitowej prowadzi do odwodnienia lub przewodnienia organizmu i wynikających z tego stanu patologii (np. nadmiar sodu = nadciśnienie tętnicze; niedobór potasu = osłabienie mięśni i zaburzenia pracy serca).

Błędnie rozumiane pojęcie tzw. zakwaszenia organizmu może prowadzić do różnych nieporozumień, ale mówiąc o równowadze kwasowo-zasadowej, warto pamiętać, że tzw. „zakwaszenie organizmu” nie istnieje. Nasze tkanki i komórki mają zróżnicowane pH, średnio od 1,5
(w soku żołądkowym) do soku trzustkowego (ok. 8). Zdrowy organizm samodzielnie reguluje poziom pH, utrzymując je w ścisłych ramach. PH krwi utrzymuje się w ścisłym zakresie pomiędzy 7,35 a 7,45 pH, odchylenie w jedną lub drugą stronę grozi ciężkimi stanami chorobowymi.

Stężenie pH moczu może mieć odczyn kwasowy lub zasadowy, który można regulować odpowiednimi pokarmami. Do produktów zakwaszających należą: mięso, ryby, jajka, sery, tłuszcze, słodycze, a do produktów alkalizujących – owoce i warzywa.

Bibliografia

Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka, H. Ciborowska, A. Rudnicka, Warszawa 2019.