Żywność funkcjonalna po raz pierwszy została zdefiniowana przez Japończyków:

„żywność, która w oparciu o udokumentowaną wiedzę dotyczącą istnienia dowodów zależności pomiędzy żywnością lub jej składnikami a zdrowiem, może mieć korzystny wpływ na stan zdrowia. Fakt ten upoważnia do odpowiedniego oznakowana żywności stwierdzającego, że ludzie ją stosujący dla szczególnych celów zdrowotnych mogą oczekiwać uzyskania sprecyzowanych rezultatów”.

Japonia jest krajem cieszącym się dużą ilością osób długowiecznych. Naród ten dużą wagę przykłada do tego, co znajduje się na talerzu i – jak się okazuje – aż 15 proc. sprzedawanej żywności stanowią produkty o działaniu prozdrowotnym.

Obecnie na całym świecie, nie tylko w Kraju Kwitnącej Wiśni, zauważa się coraz większy trend zmierzający ku poszerzaniu asortymentu z grupy zdrowej produktów spożywczych. Producenci żywności zwracają uwagę na to, by jedzenie przyciągało nie tylko smakiem i wyglądem, ale także żeby było funkcjonalne i zdrowe. Z żywności funkcjonalnej zostały wyeliminowane substancje szkodliwe, za to wzmocniono skład skoncentrowanymi naturalnymi składnikami podnoszącymi witalność, dobre samopoczucie i zdrowie.

Czym jest żywność funkcjonalna – charakterystyka

Żywność funkcjonalna to żywność nie tylko pochodzenia naturalnego. Może być także wzbogacona lub fortyfikowana w określone składniki odżywcze. Żywność funkcjonalna to:

• żywność aktywująca zdrowie dzięki zawartym w niej substancjom biologicznie aktywnym ograniczającym inicjację i rozwój chorób, szczególnie chorób cywilizacyjnych,
• specjalnie opracowane produkty spożywcze, wykazujące korzystny, udokumentowany wpływ na zdrowie ponad ten, który wynika z obecności w niej składników odżywczych tradycyjnie uznawanych za niezbędne,
• jest to żywność, z udowodnionym korzystnym wpływem na jedną lub więcej funkcji organizmu ponad efekt odżywczy; wpływ ten polega na poprawie stanu zdrowia i samopoczucia i zmniejszeniu ryzyka pojawienia się chorób,
• żywność funkcjonalna musi przypominać postacią żywność konwencjonalną i wykazywać korzystne oddziaływanie w ilościach, które oczekuje się, że będą normalnie spożywane z dietą; nie mogą więc to być tabletki czy kapsułki, ale musi to być część składowa prawidłowej diety,
• żywność funkcjonalną stanowią produkty spożywcze, które oprócz wartości odżywczych wzbogacają tkanki naszego organizmu w składniki o działaniu przeciwzapalnym, stabilizującym pracę przewodu pokarmowego, normalizującym cholesterol itd.

W wyniku modyfikacji technologicznej otrzymuje się żywność wzbogaconą w substancje bioaktywne bądź też żywność pozbawioną niepożądanych składników.

Przykładowe bioskładniki stosowane w żywności funkcjonalnej i ich wpływ na zdrowie:

• witaminy: witaminy rozpuszczalne w wodzie (z grupy B), C oraz witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: A, D, E, K; regulacja procesów metabolicznych, neutralizacja wolnych rodników, wspomaganie układu odpornościowego;
• wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3: hamowanie stanów zapalnych, wspieranie układu krążenia i nerwowego;
• aminokwasy, peptydy, białka: karnityna, tauryna, glutation, izolaty i koncentraty białkowe; zapewnienie prawidłowej budowy tkanek, regulacja procesów metabolicznych;
• prebiotyki: inulina, laktuloza, oligofruktoza; stymulacja rozwoju prebiotycznej flory jelitowej, zapobieganie zaparciom;
• probiotyki: Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium bifidum; przeciwdziałanie zaparciom i nowotworom jelita grubego, regulacja cholesterolu, wspieranie układu odpornościowego;
• błonnik: pektyny, beta-glukany, skrobia oporna; przeciwdziałanie zaparciom i nowotworom jelita grubego;
• składniki mineralne: wapń, magnez, żelazo, cynk, jod, selen; wspieranie prawidłowej mineralizacji kości, regulacja procesów metabolicznych, wspomaganie układu odpornościowego;
• substancje fitochemiczne: polifenole, karotenoidy, fitosterole; wpływ bardzo różnorodny, wspieranie pracy całych układów.

Bibliografia:

Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka, H. Ciborowska, A. Rudnicka, Warszawa 2019