Termin „dyspepsja”(z języka greckiego: dys – zły i peptein – trawienie) dosłownie oznacza „złe trawienie”. Dyspepsją określa się zespół przewlekłych lub nawracających dolegliwości charakteryzujących się bólem lub dyskomfortem w środkowej części nadbrzusza.

Do najbardziej charakterystycznych objawów należą: nieprzyjemne uczucie pełności po posiłku, uciążliwy ból w górnej części brzucha, który utrzymuje się przynajmniej przez 1 miesiąc, wczesna sytość, uczucie gniecenia lub palenia, nudności lub wymioty. Jest to bardzo powszechna dolegliwość, dyspepsja dotyka nawet 60 proc. populacji.

Klasyfikacja

Omawiana dolegliwość została skatalogowana – wyróżnia się trzy postaci dyspepsji:

• niezdiagnozowana – rozpoznawana przypadkowo u pacjentów zgłaszających się po raz pierwszy z powodu typowych dolegliwości trawiennych, które nie były dotąd diagnozowane ani rozpoznane;
• wtórna (organiczna) – ta postać dyspepsji ma ustaloną przyczynę, zmiany w przewodzie pokarmowym są rozpoznane i zidentyfikowane;
• czynnościowa – rutynowe badania nie są w stanie ustalić przyczyn dolegliwości dyspepsji czynnościowej. Objawy nie ustępują pomimo wyleczenia możliwej przyczyny. Nieprawidłowości ze strony układu pokarmowego są trudne do ustalenia. W dyspepsji czynnościowej mogą wystąpić dolegliwości związane z bólem (zespół bólu w nadbrzuszu) lub zespół zaburzeń poposiłkowych. Patogeneza choroby jest wieloczynnikowa i nie została w pełni wyjaśniona. Ponieważ obraz kliniczny jest niejednoznaczny, chorobę rozpoznaje się poprzez wykluczanie innych chorób. Leczenie dyspepsji jest trudne, często kończy się niepowodzeniem i nawrotami choroby w różnym czasie.

Dyspepsja czynnościowa

Dyspepsja czynnościowa stanowi najwięcej przypadków występowania przewlekłej dyspepsji.

Kryteria rozpoznania tej choroby zakładają, że dolegliwości utrzymują się przez co najmniej 3 miesiące, a pierwsze objawy wystąpiły przynajmniej 6 miesięcy przed rozpoznaniem.

Choć nie wiadomo, co jest powodem dyspepsji czynnościowej, pod uwagę bierze się następujące czynniki i mechanizmy powstania:

• zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego,
• nadwrażliwość trzewną,
• zmiany w prawidłowym funkcjonowaniu błony śluzowej przewodu pokarmowego.

Objawy dyspepsji czynnościowej

Dyspepsja czynnościowa jest niejednorodnym zespołem – nie występuje jeden objaw, który pojawiałby się u wszystkich chorych w tym samym stopniu – w związku z tą chorobą – a konfiguracje poszczególnych objawów u poszczególnych chorych znacznie się różnią.

Najczęstsze objawy to:

• poposiłkowe uczucie pełności – nieprzyjemne uczucie zalegania pokarmu w żołądku;
• wczesne uczucie sytości – uczucie przepełnienia żołądka występujące tuż po rozpoczęciu jedzenia, nieproporcjonalne do ilości spożytego pokarmu;
• ból lub pieczenie w nadbrzuszu – nieprzyjemne uczucie gorąca (nie mylić ze zgagą); zgaga nie wyklucza jednak dyspepsji czynnościowej;
• zwykle rytm wypróżnień jest prawidłowy;
• z reguły dolegliwości występują w ciągu dnia, bardzo rzadko w nocy;
• z dyspepsją mogą współistnieć inne objawy, takie jak np.: uciążliwe, nawracające odbijania, nudności, wymioty bez przyczyny.

Diagnostyka

Podstawowym badaniem diagnostycznym jest endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego, USG jamy brzusznej oraz testy na obecność Helicobacter pylori.

Objawy alarmowe, które powinny wzbudzić czujność to:

• wiek – powyżej 45. roku życia,
• niezamierzona utrata masy ciała,
• ból brzucha w nocy,
• żółtaczka,
• krwawienie z przewodu pokarmowego,
• niedokrwistość,
• dysfagia (zaburzenia połykania),
• wymioty bez wyraźnej przyczyny,
• guz w nadbrzuszu.

Leczenie

Żadna z metod leczenia nie jest skuteczna, choć istnieje oczywiście wiele propozycji leczenia farmakologicznego. Nawet wśród 60 proc. chorych obserwuje się skuteczny efekt placebo.

Zaleca się:

• modyfikację stylu życia i sposobu odżywiania (unikanie pokarmów tłustych i ostro przyprawionych, unikanie jedzenia w pośpiechu);
• zaprzestanie palenia papierosów;
• psychoterapię;
• fitoterapię.

Zioła w leczeniu dyspepsji

Ziołowa apteka natury przychodzi z pomocą również w tak trudnym do opanowania schorzeniu, jakim jest dyspepsja. Do najbardziej polecanych surowców zielarskich w leczeniu niestrawności należą:  bylica pospolita, bobrek trójlistkowy, ziele drapacza lekarskiego, mięta, dziurawiec, lukrecja, arcydzięgiel lub siemię lniane.

Opracowała: Agata Majcher