Gorczyca czarna, tak jak i inne jej odmiany to roślina, która znajduje zastosowanie jako dodatek do musztard oraz produktów marynowanych i kiszonych. Jest powszechnie uprawiana nie tylko ze względów kulinarnych, ale także na swoje walory prozdrowotne. Przede wszystkim łagodzi bóle, dlatego stosuje się ją zewnętrznie przy stanach reumatoidalnych. Wpływa również na lepsze trawienie pokarmów, a także działa rozgrzewająco na organizm. Jakie jeszcze właściwości posiada gorczyca czarna?


Gorczyca czarna (Brassica nigra) to właściwie kapusta czarna, określana też jako „kapusta gorczyca“. Należy do roślin jednorocznych z rodziny kapustowatych. Naturalnie występuje w północnych regionach Afryki, a także w Azji oraz w wielu krajach Europy. Jest też powszechnie uprawiana. Jej okres kwitnienia przypada na okres od czerwca do lipca. Łodyga gorczycy czarnej może mieć nawet 2,5 m wysokości. Kwiaty są nieduże o żółtej barwie. Wydaje suche pękające owoce, czyli tzw. łuszczyny. Roślina ma gorzki smak, a nasiona nie wydzielają aromatu. Do rozwoju potrzebuje żyznej gleby. Najlepiej rośnie na polach uprawnych, przy brzegach rzek, a także w zaroślach.

Gorczyca czarna to przyprawa, którą stosuje się w musztardach do nadania im ostrego smaku. Wykorzystywana jest również do doprawiania wędlin i majonezów. Występuje jako dodatek do: marynowanych grzybów, kiszonej kapusty i ogórków konserwowych. Jest składnikiem sałatek oraz surówek, a także sosów i curry. Roślina stosowana jest też w lecznictwie.

Składniki gorczycy czarnej

O charakterystycznym smaku gorczycy czarnej decyduje ester kwasu synapinowego i choliny, czyli synapina.  Przyprawa zawiera także witaminy: A, B1, B2, B5, B6, B9, C, E oraz K. Wśród biopierwiastków warto wymienić: żelazo, cynk, wapń, selen, magnez, mangan i miedź. W składzie rośliny występują również: saponiny, flawonoidy, fotosterole, glikozydy, a zwłaszcza synigryna oraz enzymy, błonnik pokarmowy i śluzy. Nie brakuje również tłustego oleju, na który składają się kwasy: arachidowy, linolowy, erukowy, linolenowy oraz eikozanowy.  

Gorczyca czarna korzystnie działa na przewód pokarmowy

Gorczyca czarna sprawdza się przy problemach trawiennych, takich jak zaparcia. Substancje w niej zawarte, do których należy olejek, powodują większą produkcję soku żołądkowego, żółciowego, a także trzustkowego, co wpływa na lepsze trawienie spożytych pokarmów. Przyprawa ta ma również właściwości powlekania błony śluzowej żołądka. Dzięki temu znajduje zastosowanie jako środek osłonowy przy chorobach tego organu. Dodatkowo działanie przeciwzapalne pozwala na efektywniejsze leczenie stanów zapalnych nie tylko żołądka, ale również jelit i całego przewodu pokarmowego. Gorczyca czarna jest zalecana także przy wrzodach żołądka oraz dwunastnicy.

Olej z gorczycy czarnej do stosowania zewnętrznego

Substancje zawarte w gorczycy korzystnie działają na ciało. Olej z tej rośliny może być używany do wcierania na rozgrzanie w przypadku przeziębień czy też wychłodzenia. Ujędrnia też skórę, sprawiając, że jest elastyczniejsza. Wcierany na twarz może zmniejszać zmarszczki, poprawiać wygląd cery, a także usunąć wypryski. Sprawdza się na trądzik. Może też być stosowany do płukania gardła przy jego infekcji lub wystąpieniu stanu zapalnego migdałków podniebiennych. Dawniej zalecano wcieranie olejku z gorczycy na lepszą kondycję oraz porost włosów. Obecnie jest składnikiem preparatów i plastrów, których używa się na bóle reumatyczne. Tak samo jak poduszki z nasionami gorczycy, które przykładane na obolałe miejsca, rozgrzewają i uśmierzają dolegliwości.  

Gorczyca czarna na stany zapalne

Właściwości przeciwzapalne gorczycy czarnej sprawiają, że od dawna w medycynie ludowej roślina ta była wykorzystywana przy: infekcjach gardła, anginie, przeziębieniach, grypie, a także groźnym dla organizmu zapaleniu płuc. Skutecznie niszczy szkodliwe bakterie, nie pozwalając na rozwój choroby. Dzięki składnikom w niej zawartym, a przede wszystkim antyoksydantom, wpływa na wzmocnienie układu immunologicznego. Warto zatem spożywać ją szczególnie w okresie występowania chłodów i minusowych temperatur powietrza, a także  wzmożonej aktywności wirusów.

Gorczyca czarna łagodzi dolegliwości bólowe

Od dawna gorczyca czarna była stosowana na dolegliwości związane z reumatyzmem. Wcieranie jej w skórę łagodziło dolegliwości, a przede wszystkim zwalczało stan zapalny. Okłady z rośliny ukoją bóle przy RZS, czyli reumatoidalnym zapaleniu stawów. Mogą z nich też korzystać osoby ciężko pracujące fizycznie, amatorzy systematycznej aktywności ruchowej oraz sportowcy. Gorczyca czarna pomaga bowiem na przeciążeniowe bóle mięśniowe, jak też stany zapalne w okolicach ścięgien. Substancje zawarte w przyprawie wykazują skuteczność przy nerwobólach.    

Inne prozdrowotne właściwości gorczycy czarnej

Gorczyca czarna może przyczynić się do obniżenia ,,złego" cholesterolu LDL. Wspomaga pracę układu sercowo-naczyniowego. Wpływa na lepsze krążenie i łatwiejszy przepływ krwi ze względu na właściwości pozwalające na rozszerzanie naczyń krwionośnych i obniżenie ciśnienia w tętnicach.

Gorczyca czarna wykazuje działanie moczopędne i przeczyszczające. Olej z rośliny wpływa na uregulowanie gospodarki hormonalnej organizmu. Znajdujące się w przyprawie substancje mają właściwości przeciwnowotworowe. Roślina wspomaga leczenie chorych zatok, wpływając na hamowanie rozwoju stanów zapalnych.

To warto wiedzieć

Nadmierne i długotrwałe spożycie gorczycy czarnej może doprowadzić do wielu groźnych powikłań zdrowotnych: uszkodzenia nerek, uszkodzenia gruczołu krokowego, przekrwienia macicy, poronień.

Okłady, jak też płukanki na bazie przyprawy, jeśli zbyt długo są na skórze, mogą skutkować podrażnieniami, a także wystąpieniem martwicy. Nie zaleca się czarnej gorczycy osobom uskarżającym się na zaburzenia pracy tarczycy. Przy problemach z sercem chęć spożywania przyprawy należy skonsultować z lekarzem.  

Opracowanie Jarosław Cieśla