Jabłko to owoc chętnie spożywany jako przekąska, a także dodatek do wielu różnych potraw oraz ciast. Wyrabia się z niego: kompoty, soki, ocet, a także przetwory na zimę. Jest popularny nie tylko ze względu na walory smakowe, ale również działania prozdrowotne. Podnosi odporność organizmu, niweluje stany zapalne w jamie ustnej oraz wpływa na hamowanie dolegliwości układu trawiennego. Jakie jeszcze właściwości ma jabłko?

Jabłko jest owocem jabłoni popularnego drzewa rosnącego zarówno dziko, jak też powszechnie uprawianego. Pochodzi ono z Azji Środkowej, skąd dotarło do Europy, a obecnie występuje także w obu Amerykach, Afryce oraz Australii i Oceanii.

Jabłoń (Malus Mill.) jest wieloletnią rośliną z rodziny różowatych występującą w ok. 10 000 odmianach. Najbardziej znane to: antonówka, reneta, cortland, mekintosz, delikates, gala, papierówka, a także ligol. Upodobała sobie klimat umiarkowany. Owoce można spożywać na surowo razem ze skórką, jak też po jej obraniu. Z jabłek robi się: kompoty, soki, wina, nalewki, a także ocet. Doskonale nadają się jako dodatek do sałatek owocowych i warzywnych, a także dań mięsnych (kaczka). Owoc ten jest także składnikiem ciast (szarlotka), deserów, galaretek i dżemów. Jabłka można piec, gotować, a także smażyć.

Składniki jabłek

Swoje walory zdrowotne i lecznicze jabłka zawdzięczają wielu składnikom. Owoce te zawierają witaminy: A, B1, B2, B3, B5, B6, B9, C, E oraz K. W ich składzie znajdują się także spore ilości: błonnika, likopenu, kwercetyny oraz pektyny, luteiny, zeaksantyny, a także zasadowe sole mineralne. Wśród biopierwiastków można wyróżnić: potas, żelazo, fosfor, magnez, sód, wapń, cynk i mangan. W jabłkach znajdują się również kwasy: jabłkowy, winowy, cytrynowy, ursolowy, galusowy i chlorogenowy. Owoc ten zawiera także cukry proste (fruktoza). 

   
To warto wiedzieć

Jabłko dawniej symbolizowało urodzaj i płodność, a także zdrowie oraz miłość. W mitach związanych z wierzeniami celtyckimi spożycie owocu z jabłoni znajdującej się w krainie zmarłych dawało nieśmiertelność oraz młodość po wsze czasy.

Jabłka a cukrzyca

Surowe jabłka wykazują się niskim indeksem glikemicznym. Mogą być spożywane przez osoby zmagające się z cukrzycą. Powinny one jednak pamiętać, że sam sok jabłkowy, który jest pozyskiwany po wyciśnięciu z miąższu, znacznie zwiększa wartość IG (indeks glikemiczny).

Dzięki pektynom występującym w składzie jabłek, stężenie cukru we krwi nie jest zbyt duże, a kwercetyna znajdująca się w surowych owocach minimalizuje możliwość wystąpienia cukrzycowej choroby oczu. 

Suszone jabłka świetnie nadają się jako zdrowa, zimowa przekąska

Jabłka mają wiele wartości odżywczych. Warto więc spożywać je nie tylko wtedy, gdy owocują, ale również w okresie zimowym. Można je przygotować w postaci przetworów oraz  ususzyć. W takiej formie mają nawet większe stężenie składników odżywczych niż surowe. Oto wybrane pozycje na 100 gramów owoców:

• węglowodany: w surowych – 12,1 g, w suszonych – 62,3 g,
• błonnik: w surowych – 2 g, w suszonych –10 g,
• potas: w surowych – 98 mg, w suszonych – 665 mg,
• magnez: w surowych – 2 mg, w suszonych – 15 mg,
• witamina C: w surowych – 6 mg, w suszonych – 11 mg.  
  
  

Suszone jabłka to doskonały dodatek do posiłków, ale przede wszystkim zdrowa przekąska. Dobrze, żeby sięgały po nią również dzieci, dla których może to być świetny zamiennik ,chipsów. Ich główną zaletą są właściwości prozdrowotne. Wpływają na wzmocnienie odporności, co w okresie zimowym, czyli wzmożonej aktywności wirusów i podatności na infekcje, jest bardzo istotne. Skutecznie zmniejszają stężenie cholesterolu w organizmie, a także zawierają substancje zwalczające wolne rodniki. Dzięki temu chronią przed rozwojem nowotworów oraz groźnych chorób cywilizacyjnych.

Suszenie można wykonać samodzielnie w zaciszu domowym. Najpierw należy jabłka umyć, przetrzeć, żeby nie były wilgotne i po przekrojeniu usunąć gniazda nasienne. Następnie należy pokroić owoce na dość cienkie plastry i zastosować jeden ze sposobów suszenia. Można je rozłożyć np. na: papierze w piekarniku, suszarce, kaloryferze, jak też wystawić na działanie promieni słonecznych. Teraz wystarczy poczekać kilka godzin, aż nasz produkt będzie gotowy.

Spożywanie jabłek może uchronić przed chorobami nowotworowymi

Badania przeprowadzone przez fińskich naukowców dowodzą, że już spożycie tylko jednego jabłka dziennie może uchronić przed rakiem płuc. Wpływ na to ma kwercetyna, a także inne przeciwutleniacze, które są w składzie tych owoców. Związki te skutecznie ograniczają możliwość tworzenia się substancji powodujących powstanie komórek nowotworowych.

Warto spożywać jabłka razem ze skórką, gdyż ma ona większe właściwości antyoksydacyjne, niż sam miąższ. W jej składzie znajdują się bowiem substancje, takie jak związki polifenolowe, które skutecznie niszczą wolne rodniki. Dzięki temu nie dochodzi do rozwoju, a później rozrostu komórek nowotworowych.

Jabłka korzystnie wpływają na układ krążenia

Związki zwane „flawonoidami” wchodzące w skład jabłek wpływają na równowagę cholesterolu we krwi. Dzięki temu nie dochodzi do zatorów w tętnicach, co zapobiega miażdżycy, nadciśnieniu tętniczemu, zawałom serca, a także udarom mózgu. O lepszej pracy układu sercowo-naczyniowego decyduje również potas, który zabezpiecza przed utworzeniem się złogów cholesterolowych oraz dba o hermetyczność naczyń krwionośnych.  

Jabłka podnoszą odporność organizmu

Jabłka zawierają wiele cennych witamin oraz substancji, takich jak wspomniane już wcześniej flawonoidy, które zwalczają stany zapalne i nie dopuszczają do ich powstania. W ten sposób mają bezpośredni wpływ na  efektywniejsze działanie układu immunologicznego, podnosząc odporność organizmu. Dzięki nim nie dochodzi do wystąpienia groźnych chorób, schorzeń i zaburzeń działania wielu organów. W skład jabłek wchodzi także kwas urgulowy. Ogranicza on zbyt duże stężenie cukru, a także cholesterolu LDL (,,zły” cholesterol) w organizmie. Takie działanie chroni przed nadwagą i otyłością oraz różnymi powikłaniami zdrowotnymi, a także poprawia metabolizm. 

Jabłka były stosowane przez nasze prababki jako środek na wiele dolegliwości

Medycyna ludowa wykorzystywała jabłka na wiele sposobów. Ugotowane i drobno utarte sprawdzały się podczas biegunek. Korzystnie wpływały na żołądek przy niestrawnościach oraz chorobie wrzodowej. Dawniej pożywienia się nie marnowało, dlatego np. ze skórek po tych owocach przygotowywano wywary, które pomagały na dolegliwości związane z bólami gardła. Spożywanie jabłek regulowało też procesy trawienne i zapobiegało sensacjom żołądkowym, w tym wzdęciom. Usprawniało też perystaltykę jelit i poprawiało metabolizm.   

Ocet jabłkowy

Ocet jabłkowy jest produktem procesu fermentacji jabłek. Ma charakterystyczny aromat oraz kwaśny smak. Jego zastosowanie jest bardzo uniwersalne i wpływa pozytywnie na wiele aspektów:

• Łagodzi objawy zgagi.
• Podnosi odporność organizmu.
• Skutecznie hamuje rozwój infekcji sprawdzając się przy przeziębieniach.
• Poprawia pracę układu trawiennego.  
• Zapobiega zaparciom.
• Efektywniej pozbywa się niestrawionych odpadów z układu pokarmowego.
• Powoduje uczucie sytości po posiłku.
• Wykazuje się działaniem antybakteryjnym i odkażającym.  
• Jest dodatkiem do potraw.
• Usuwa nieprzyjemny zapach z ust.
• Znajduje zastosowanie w kosmetyce jako składnik płukanki do włosów.
• Jest dobrym środkiem na pozbycie się trądziku, a także do pielęgnacji suchej skóry oraz na kurzajki.
• Sprawdza się jako skuteczny środek czyszczący buty, powierzchnie wykładzin i dywanów, a także jako odświeżacz powietrza.   
  
  

Opracował Jarosław Cieśla