Kiwi (aktinidia smakowita – Actinidia deliciosa) to krzew naturalnie występujący w górskich rejonach i zboczach południowo-zachodnich Chin, uprawiany także w wielu innych częściach świata, w tym w Nowej Zelandii. to jeden z czołowych producentów tego włochatego owocu. Kiwi uprawiane jest również w wielu innych zakątkach świata, np.: w Stanach Zjednoczonych, Australii, Chile czy Gruzji. Nazwa owoców pochodzi od ptaka kiwi, którego brązowe piórka przypominają skórkę owocu kiwi.

Kiwi jest mało docenianym owocem, ponieważ na naszej szerokości geograficznej drzewka nie rosną naturalnie, a poza tym jest wiele innych krajowych, fantastycznych owoców, po które na co dzień sięgamy. Warto jednak docenić ten owoc, ponieważ jest przebogaty w wiele zdrowych związków roślinnych, w tym PQQ (pirolochinolinochinon), o którym możecie Państwo przeczytać na naszym portalu.

Zalety kiwi

Ten zielony superfood jest owocem o wysokiej gęstości odżywczej, co oznacza, że zawiera dużo składników odżywczych w stosunku do niskiej kaloryczności. Owoce kiwi dostępne są przez cały rok, dlatego w okresie zimowym warto uwzględnić je w swoim menu. Są doskonałym źródłem dobroczynnych związków roślinnych o działaniu: przeciwutleniającym, przeciwzapalnym, przeciwnowotworowym, odchudzającym i wielu innych. Kiwi zawiera karotenoidy, a wśród nich luteinę (tzw. witaminę oka), zeaksantynę i beta-karoten. Mają też mnóstwo witaminy: C, K, E oraz tych z grupy B, a także: potasu, magnezu, miedzi, cynku oraz błonnika. 

Prozdrowotne wsparcie karotenoidów i polifenoli i innych składników kiwi

Dieta bogata w karotenoidy chroni  przed wieloma schorzeniami, w tym takimi jak choroby serca. Badania potwierdziły, że im wyższe stężenie karotenoidów, witaminy C oraz witaminy E znajduje się w diecie, to ryzyko wystąpienia chorób serca i niektórych nowotworów lub przedwczesnej śmierci jest niższe. Kiwi zawiera tych składników sporo. Wysoka ilość karotenoidów w diecie zmniejsza także ryzyko wystąpienia objawów depresyjnych.

Owoce kiwi bogate są również w związki polifenolowe, takie jak kwas kawowy i kwas chlorogenowy o działaniu przeciwzapalnym. Według niektórych badań zdolność antyoksydacyjna kiwi przewyższa pod tym względem zdolności innych popularnych owoców, w tym: jabłek, grejpfrutów czy gruszek.

Codzienne spożycie kiwi skutecznie zwiększa poziom witaminy C w organizmie

Kiwi są wyjątkowo zasobne w witaminę C, która pomaga chronić komórki nie tylko przed uszkodzeniem oksydacyjnym, ale odgrywa także wiele innych ważnych funkcji w organizmie. Według badań regularne jedzenie tych owoców może pomóc w osiągnięciu optymalnego poziomu witaminy C we krwi. Badanie z 2012 r. na 15 mężczyznach z niskim poziomem witaminy C wykazało, że spożywanie jednego kiwi dziennie przez 6 tygodni wystarczyło do osiągnięcia optymalnego poziomu tej witaminy, podczas gdy spożywanie dwóch kiwi dziennie powodowało pełne jej wysycenie w organizmie. Biodostępność witaminy C w kiwi jest bardzo wysoka, nie niszczy jej nawet długie przechowywanie. Utrzymanie optymalnego poziomu witaminy C ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania układu odpornościowego.

Kiwi wspomaga odporność organizmu

Według badań wśród młodych mężczyzn z niskim poziomem witaminy C spożywanie dwóch kiwi dziennie przez cztery tygodnie zwiększyło u nich poziom tej witaminy C, a także poprawiło funkcję komórek odpornościowych (neutrofili) wspomagających ochronę przed patogenami i infekcjami. Z tego powodu produkty bogate w witaminę C – takie jak kiwi – wspierają odporność, co potwierdza wiele badań.

Działanie kardioochronne

Dieta bogata w owoce, takie jak kiwi, to mądry sposób na wsparcie zdrowia serca. Badania wykazują, że jedzenie kiwi w szczególności może pomóc w zmniejszeniu czynników ryzyka chorób serca – w tym wysokiego ciśnienia krwi. W badaniu przyjrzano się skutkom jedzenia kiwi lub jabłek u 118 osób z wysokim ciśnieniem krwi. Osoby, które jadły trzy kiwi dziennie przez 8 tygodni, miały niższe ciśnienie krwi w porównaniu z osobami jedzącymi jedno jabłko dziennie.

102 mężczyznom, nałogowym palaczom papierosów, podawano przez 8 tygodni trzy owoce kiwi codziennie. Zaobserwowano u nich obniżenie ciśnienia tętniczego krwi w porównaniu z grupą kontrolną. Inne badania wykazały, że jedzenie kiwi może pomóc obniżyć całkowity cholesterol i trójglicerydy oraz zwiększyć chroniący serce cholesterol HDL (dobry), i tym samym przeciwdziałać miażdżycy.

Dodanie do diety dowolnych świeżych lub mrożonych owoców, nie tylko kiwi, może korzystnie wpłynąć na poprawę pracy serca oraz optymalizować inne parametry zdrowotne.

Kiwi przyjazne diabetykom

Jako owoc o niskim stężeniu węglowodanów (100 g owocu zawiera jedynie 5 g glukozy),  kiwi jest bogate w błonnik, zawiera sporo wody, witamin i soli mineralnych. To wszystko razem sprawia, że aktinidia smakowita jest świetnym wyborem  w diecie cukrzycowej. Kiwi może być też składnikiem diet odchudzających.

Kiwi zawiera PQQ

PQQ (pirolochinolinochinon) to organiczny związek chemiczny z grupy chinonów słynący ze swej ochronnej roli wspierającej prawidłowe funkcjonowanie mitochondriów.

Zbadano, że wiele produktów spożywczych jest bogatych w ten związek, należy do nich także kiwi, którego jedzenie wpływa na:

• poprawę funkcji poznawczych, lepsze wyniki w nauce, poprawę pamięci i zdolność koncentracji;
• ochronę przed chorobami neurodegeneracyjnymi oraz demencją;
• wzrost nowych neuronów i ich naprawa;
• poprawę jakości snu;
• wzrost energii i wytrzymałość.

Uwaga, kiwi może uczulać

Oczywiście kiwi może u niektórych wywoływać reakcje alergenne, dlatego jeśli wystąpią nudności, wymioty, skurcze brzucha, biegunka czy zmiany skórne, powinniśmy zaprzestać jedzenia tego owocu, pamiętając, że uczulają przede wszystkim świeże kiwi.

W jaki sposób jeść kiwi?

Kiwi warto jeść przede wszystkim w okresie zimowym lub wczesnowiosennym, kiedy czas wegetacji krajowych owoców jeszcze nie ruszył. Oczywiście ten kwaskawy owoc można  zjeść solo, w formie surowej, pokrojony w plastry lub jako dodatek do sałatek owocowych. Jednak dużą pokusą jest użycie kiwi do deserów i koktajlów. O czym wówczas warto pamiętać?

Kiwi zmiksowane z jogurtem mlecznym (kefirem, maślanką czy z innymi przetworami na bazie białka zwierzęcego) sprawi, że koktajl stanie się gorzki. Dzieje się tak za sprawą enzymu zawartego w kiwi – aktynidyny – która odpowiada za trawienie zwierzęcych białek. Łącząc kiwi z mlecznym nabiałem dojdzie do rozkładu białek (proteolizy). W wyniku tego procesu napój nabierze gorzkiego smaku. Z tego samego powodu kiwi dodane do galaretki z żelatyny wieprzowej sprawi, że się ona nie zetnie.

Aby temu zaradzić:

• niektórzy dezaktywują aktynidynę; blanszując kiwi – sparzony owoc ma sprawić, że mleczny koktajl nie będzie gorzki;
• dodanie małej ilości mleka czy jogurtu (gorycz nie będzie aż tak duża);
• dodanie słodkich owoców, takich jak banan lub truskawki, czy też dodanie odrobiny miodu również zminimalizuje goryczkę;
• jeśli zastąpimy nabiał mleczny roślinnym takie zjawisko w ogóle nie wystąpi; galaretka uda się także wtedy, jeśli żelatynę wieprzową zastąpimy roślinnym agar-agar.

Z owoców kiwi można przygotowywać nawet marynaty do mięs i ryb. W tym celu kiwi należy zmiksować i połączyć z sosem sojowym, czosnkiem oraz oliwą z oliwek. Takie połączenie ma sens, ponieważ enzymy w kiwi ułatwią trawienie zwierzęcych protein. Kiwi można też połączyć z innymi owocami w celu uzyskania pożywnego dżemu. Owoce kiwi da się długo przechowywać, nawet przez 6 miesięcy. Nie tracą przez ten czas walorów odżywczych ani smakowych.

Ciekawostka

Mało znanym faktem jest to, że kiwi dobrze wpływa na potencję. Dowiedzieliśmy się o tym podczas gościny u pewnego Gruzina polskiego pochodzenia, który był już w podeszłym wieku. Miał w swoim pięknym ogrodzie kilka dorodnych drzewek z owocami aktinidii smakowitej. Gospodarz skarżył się, że bardzo lubi kiwi, ale nie może ich zbyt często jadać, bo… mieszka sam i nie ma partnerki. A owoce kiwi mocno pobudzają starszego pana.

W oczekiwaniu na truskawki wyjadam więc kwaskowy, soczysty i zdrowy miąższ z połówki kiwi. Państwu też polecam i zdrowia życzę!

Opracowała Agata Majcher