Mak niebieski to roślina, która zyskała uznanie przede wszystkim jako produkt wykorzystywany do wypiekania ciast, makowców, a także różnych potraw. Dodaje ona smaku oraz przyciąga aromatem. Należy do gatunku maków niskomorfinowych. Wykazuje się działaniem uspokajającym, korzystnie wpływa na układ trawienny, a także może  zapobiegać anemii. Jakie jeszcze właściwości ma mak niebieski?

Mak (Papaver L.) to roślina zielna, jednoroczna oraz dwuletnia należąca do rodziny makowatych. Występuje w Europie, Azji, Afryce, Australii, a także Ameryce Północnej. Może mieć nawet ponad metr wysokości. W Polsce rozpowszechnione są takie gatunki jak: mak polny, wątpliwy, piaskowy, pośredni oraz alpejski. Płatki kwiatów mają różne barwy, najbardziej popularne są czerwone i pomarańczowe, a bywają również: białe, żółte, różowe i fioletowe. Owoce to charakterystyczne puszki tzw. makówki, w których znajduje się bardzo dużo nasion.  

Mak niebieski znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym. Jest wykorzystywany jako posypka do wypieków – głównie do bułek i chleba, a także nadzienie do różnego rodzaju: ciast, rogali i bułek. Ziarna maku niebieskiego stanowią także dodatek do kutii, dań śniadaniowych, a także koktajli. Z tzw. maku lekarskiego powstają opium, morfina, a także heroina. Roślina ta jest sadzona w ogrodach również dla ozdoby.  

Mak jest bogatym źródłem minerałów i witamin

Mak zawiera witaminy: A, B1, B2, B3, B5, B6, B9, C, D oraz E. Wśród biopierwiastków warto wymienić: wapń, żelazo, fosfor, cynk, magnez, sód, mangan, selen oraz miedź. W składzie maku znajdują się również: błonnik, laktuloza i fitosterole. Nie brakuje też kwasów tłuszczowych z grupy omega-3, jednak największą ilość stanowią kwasy omega-6.  

Mak niebieski korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy

Zawarte w maku niebieskim kwasy linolowe oraz omega-6 zabezpieczają przed zaburzeniami gospodarki lipidowej. Równie skutecznie obniżają stężenie ,,złego" cholesterolu LDL. Jednocześnie powodują zwiększenie w organizmie poziomu tego ,,dobrego", czyli HDL. Mak niebieski wpływa na lepsze funkcjonowanie serca, a dzięki takim biopierwiastkom jak sód przyczynia się także do obniżenia ciśnienia tętniczego. Natomiast żelazo zapobiega niedokrwistości. Wzmaga również wytwarzanie czerwonych krwinek, co korzystnie wpływa na jakość krwi i zapobiega jej chorobom.

Mak niebieski na lepsze funkcjonowanie układu trawiennego

Mak niebieski jest cennym źródłem błonnika pokarmowego. Substancja ta poprawia perystaltykę jelit, usuwa z organizmu zbędne produkty przemiany materii, a także reguluje procesy trawienne. Wspomaga wypróżnianie, zapobiega zaparciom, wzdęciom oraz innym problemom związanym z trawieniem.  Natomiast laktuloza, czyli dwucukier, powoduje przyspieszenie tzw. pasażu jelitowego, co oznacza, że pożywienie nie formuje się w układzie pokarmowym w twarde masy kałowe, dzięki czemu wypróżnianie jest bezproblemowe.    

Dobroczynne właściwości maku niebieskiego dla organizmu człowieka

Mak niebieski zawiera duże ilości białka. Jest więc doskonałym produktem spożywczym dla osób niespożywających mięsa. Warto też, żeby wchodził w skład posiłków ludzi uprawiających sport i aktywnych fizycznie. Białko bowiem odżywia mięśnie, buduje je oraz pomaga w ich regeneracji. Poza tym zawarty w niebieskim maku magnez niweluje występowanie skurczy np. w łydkach. Ma to duże znaczenie dla zawodników trenujących bieganie czy też jazdę na rowerze. Roślina ta jest też dobrym środkiem na dolegliwości potreningowe. Już w czasach antyku zalecano jej spożywanie na zmniejszenie bólu.

W niebieskim maku występuje wapń, którego jest więcej niż np. w mleku czy też orzechach włoskich. Minerał ten jest budulcem kości i zębów. Wpływa na ich mocną strukturę, zapobiegając uszkodzeniom i ubytkom. Wzmacnia również paznokcie. Dobroczynnie działa na skórę, dzięki czemu jest ona odmłodzona i lepiej wygląda. Poprawia także elastyczność włosów, odpowiada za ich właściwy wzrost oraz zapobiega łamliwości.  

Dawniej olej na bazie maku aplikowano na kaszel i infekcje wirusowe. Zawarta w tej roślinie witamina E zapobiega wystąpieniu stresu oksydacyjnego, a pozostałe witaminy wpływają na podniesienie odporności organizmu. Działanie przeciwzapalne substancji zawartych w maku może zapobiegać przeziębieniu oraz innym chorobom.   

Mak niebieski a oddziaływanie narkotyczne  

Mak niebieski należy do gatunku niskomorfinowego. Zawiera substancje o działaniu narkotycznym, jednak ich stężenie jest niewielkie i praktycznie nieszkodliwe dla organizmu człowieka. Spożywanie tej rośliny nie skutkuje uzależnieniem, tak jak może się to zdarzyć w przypadku nadmiernego przyjmowania maku lekarskiego. Wykazuje się natomiast właściwościami uspokajającymi, poprawiającymi samopoczucie i może wywołać senność.  

To warto wiedzieć

Mak ma sporo kalorii i jest ciężkostrawny, a do tego często wykorzystuje się go w produktach słodzonych oraz mącznych. Dlatego warto zachować umiar, gdyż w innym przypadku może to spowodować znaczne przybieranie na wadze. Osoby, które przyjmują leki, powinny wykazać się szczególną ostrożnością, spożywając mak, gdyż z niektórymi farmaceutykami wchodzi on w interakcje, co może wywołać nieprzyjemne skutki uboczne. Maku w dużych ilościach nie powinny jeść kobiety będące w ciąży i karmiące piersią, a także dzieci do drugiego roku życia.  

Opracował Jarosław Cieśla