Malwa (inaczej ślaz), podobnie jak prawoślaz czy hibiskus, należą do rodziny ślazowatych – malvaceae.

W Polsce, w stanie naturalnym, spotkać można ślaz dziki o kwiatach purpurowo-różowych oraz ślaz zaniedbany o kwiatach różowych lub białych. Surowce wykorzystywane to liść i kwiat malwy. Do celów leczniczych medycyna ludowa najczęściej wykorzystuje kwiaty ślazu dzikiego.

Ślaz dziki (Malva sylvestris) w medycynie ludowej nazywany jest także ślazem leśnym, ślazikiem, ślazówką, dziką malwą, guziczkowym zielem, ślazem zajęczym lub kędzierzawcem. Kwiaty ślazu dzikiego zbierane są od czerwca do sierpnia w okresie kwitnienia, a suszyć je należy w zacienionym miejscu i w przewiewie.

Składniki czynne kwiatu ślazu

Podobnie jak prawoślaz lekarski, ślaz dziki jest surowcem bogatym w śluzy polisacharydowe. Zawiera także sole mineralne, garbniki, flawonoidy oraz antocyjany (malwidynę, delfinidynę, a także petunidynę i cyjanidynę). Kwiat malwy ma podobne działanie farmakologiczne jak jej liść, jednak trzeba przyznać, że dzięki antocyjanom kwiaty działają silniej przeciwzapalnie niż liście. 

Właściwości lecznicze kwiatów malwy – ślazu dzikiego

Prawoślaz lekarski i ślaz dziki mają ten sam kierunek działania farmakologicznego. Dzięki naturalnie występującym śluzom, ślaz dziki wpływa osłaniająco na górne drogi oddechowe, łagodzi podrażnienia gardła, przełyku, żołądka i jelit. Pomaga regulować wypróżnienia oraz wspiera przemianę materii.

Kwiaty malwy mają działanie przeciwzapalne, nawilżające oraz ochronne. Skuteczne są okłady na oczy z naparu z liści rośliny. Polecane są osobom spędzającym dużo czasu przed ekranem monitora, gdy w obrębie oczu dochodzi do stanów zapalnych, suchości spojówek, zmęczenia czy zwiotczenia powiek. 

Tradycyjna medycyna ludowa zalecała ślaz dziki w leczeniu wielu dolegliwości. Także i dziś zastosowanie malwy jest szerokie:

• działa przeciwzapalne, poprawia przepływ krwi przez drobne naczynia krwionośne, dlatego warto ją stosować przy stanach zapalnych naczyniówki oka i zapaleniach spojówek oraz białkówki,
• do zastosowania zewnętrznego, sprawdza się w leczeniu wyprysków, łojotoku, trądziku różowatego, atopowego zapalenia skóry,  podrażnienia narządów płciowych,
• pielęgnuje włosy – płukanki do włosów z naparu kwiatów i liści ślazu pomagają zwalczać suchy łupież, poprawiając nawilżenie włosów i skóry głowy,
• na rany i wrzody,
• w zaburzeniach trawienia, takich jak zaparcia czy biegunki,
• w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy,
• w zespole jelita drażliwego,
• w schorzeniach nieżytowych gardła oraz krtani: przy suchym, ostrym kaszlu, w trudnościach w odkrztuszaniu, do płukania jamy ustnej i gardła, przy zapaleniu krtani i chrypce.
• Syrop ślazowy sprawdza się w nieżytach górnych dróg oddechowych. Łagodzi kaszel, chrypkę i podrażnienie gardła. 

Przepis na syrop ślazowy wg przepisu dr. Różańskiego

Składniki:

• 1/2 szklanki rozdrobnionych kwiatów lub liści malwy, 
• 11/2 szklanki chłodnej wody, 
• miód,
• cukier trzcinowy.

Przygotowanie

Surowiec zalać wodą, stopniowo doprowadzając do wrzenia. Odstawić na 45 minut, przecedzić. Na każdą 1 część uzyskanego wyciągu dać 1 część miodu i 1 część cukru trzcinowego, lekko podgrzewając mieszać do rozpuszczenia i połączenia składników. Syrop stosować przy przeziębieniu, chrypce, kaszlu, pijąc kilka razy dziennie po 1 łyżce.

Opracowała Agata Majcher