Migrena jest bardzo męczącą przypadłością. Do tej pory nie do końca są zbadane jej przyczyny. Najważniejsze jest więc to, by łagodzić jej objawy i skrócić czas ich trwania. Czy jest to w ogóle możliwe? 

Migrena to choroba przewlekła należąca do najczęściej spotykanych chorób układu nerwowego. Pojawia się okresowo – w większości przypadków stwierdza się od jednego do trzech napadów w miesiącu. Migrena charakteryzuje się nawracającym, silnym i pulsującym bólem głowy, któremu mogą towarzyszyć inne objawy neurologiczne lub zaburzenia: nudności, wymioty, biegunka, bladość twarzy, uczucie gorąca lub zimna, nadmierna potliwość czy nadwrażliwość na hałas, światło lub zapachy. 


Podatność na występowanie migren zależy od wieku, płci i rasy. Trzykrotnie częściej chorują na nią kobiety niż mężczyźni. Rzadko migrena występuje przed okresem dojrzewania (4 na 100 przypadków), natomiast częstotliwość występowania zwiększa się w grupie wiekowej od 25. do 45. r. ż. Na migrenę w krajach wysoko rozwiniętych cierpi około 15 proc. populacji. Średni czas trwania nieleczonego napadu wynosi około 18 godzin. 


Migrena towarzyszy niektórym ludziom przez większą część życia – ze zmienną indywidualną częstotliwością. Jest uwarunkowana genetycznie. Przyczyny migreny nie są znane, ale wiadomo, że w jej powstanie zaangażowane są układy: naczyniowy i nerwowy.


W każdym momencie postać epizodyczna może przejść w postać przewlekłą. Głównym celem leczenia migreny jest zniesienie bólu i objawów towarzyszących (zwłaszcza nudności i wymiotów) oraz zapobieganie ewentualnym nawrotom choroby.

Wyróżnia się dwie główne postaci kliniczne migreny:

• migrena z aurą
• bez aury,
• inne rodzaje migreny stwierdza się rzadziej.

Aura migrenowa to zespół objawów wzrokowych lub neurologicznych zwiastujących atak migrenowy.


Przykładami aury migrenowej mogą być:

• mroczki,
• odczucie błyskających świateł, 
• jasne plamy, 
• migocząca zygzakowata linia, 
• pomniejszenie widzianych przedmiotów,
• migoczące linie wokół czarnego mroczka,
• zaburzenia ostrości widzenia, 
• niedowidzenie połowiczne,
• tymczasowa utrata wzroku,
• mrowienie, drętwienie, niedowład połowiczny,
• osłabienie, niezborność ruchowa,
• zaburzenia mowy,
• zaburzenia funkcji nerwów czaszkowych – podwójne widzenie, szumy w uszach, utrata słuchu,
• zaburzenia równowagi.

W czasie od 1 godziny do 24 godzin przed wystąpieniem migreny (zarówno z aurą, jak i bez aury) mogą się pojawić tzw. zwiastuny, które są obecne w 20–60 proc. przypadków. Objawy zwiastujące to na przykład: rozdrażnienie, nadpobudliwość, przygnębienie, uczucie zmęczenia, ziewanie, problemy z koncentracją, szczególna ochota na coś konkretnego do zjedzenia lub sztywność karku. 

Typowy, migrenowy ból głowy u większości osób na początku jest jednostronny, stopniowo narastający, tętniący, następnie przechodzi w obustronny ból głowy. U osób dorosłych trwa on od 4 do 72 godzin. Charakterystyczne jest nasilenie bólu nawet podczas niewielkiej aktywności fizycznej. W 90 proc. przypadków migrenie towarzyszą mdłości, a u 30 proc. pojawiają się wymioty. Osobie z atakiem migrenowym ulgę przynosi położenie się w ciemnym, chłodnym, cichym i pozbawionym zapachów pomieszczeniu, w którym można po prostu zasnąć. Nawet krótki sen przynosi czasem dużą ulgę. 

Po migrenowym napadzie często się utrzymują: zmęczenie, drażliwość, apatia, tępy, „zejściowy” migrenowy ból głowy. 

Do najczęściej spotykanych czynników wywołujących migrenę należą: 

• stres lub odprężenie, np. po weekendzie, poniedziałkowy lęk;
• zmiany hormonalne (np. miesiączka, jajeczkowanie, środki antykoncepcyjne); 
• pokarmy i napoje (czekolada, nabiał, kakao, alkohol – szczególnie czerwone wino; cytrusy, wołowina, potrawy zawierające glutaminian sodu, aspartam i metale ciężkie, a także: gluten, produkty fermentowane, kiszone, marynowane);
• głodówki, diety odchudzające; 
• nieprawidłowy rytm snu, jego rozregulowanie – np. zbyt długi sen w dni wolne od pracy/szkoły;
• zmęczenie, nadmierny wysiłek fizyczny;
• leki (nitrogliceryna i jej pochodne, histamina, ranitydyna, estrogeny, nifedypina); 
• gwałtowne zmiany pogody, zwłaszcza różnice w ciśnieniu atmosferycznym, pobyt na dużych wysokościach w górach;
• bodźce fizyczne np. jasne lub migoczące światło, hałas, zapachy, szczególnie te nieprzyjemne.

Leczenie farmakologiczne

Wybór terapii zależy od typu migreny, częstości i nasilenia napadów, rodzaju i nasilenia objawów towarzyszących, chorób współistniejących, ryzyka i działań niepożądanych leków. Leczenie farmakologiczne ma cel doraźny (przerywający napad) lub zapobiegawczy – ma zmniejszyć częstotliwość lub spowodować całkowite ustąpienie napadów bólu głowy.

Najbardziej powszechne środki farmakologiczne przepisywane przez lekarzy to:

• kwas acetylosalicylowy,
• podstawowe leki przeciwbólowe,
• niesteroidowe leki przeciwzapalne,
• ergotamina i inne alkaloidy sporyszu,
• tryptany – wybiórczy agoniści receptorów 5-HT1B/D,
• leki przeciwwymiotne,
• analgetyki opioidowe (wyjątkowo i sporadycznie).

Leczenie niefarmakologiczne

Podstawową kwestią jest unikanie czynników wywołujących napady migrenowe. 

Medyczne czasopismo naukowe „The Lancet” w 1979 roku opublikowało wyniki badań, z których wynikało, że 60 pacjentów cierpiących na bóle migrenowe po odstawieniu na okres jednego miesiąca konkretnych artykułów spożywczych aż w 85 proc. przypadków uwolniło się od migreny. Badaniu poddano pacjentów, którzy jedli 13 takich samych artykułów spożywczych. Wyeliminowano z diety następujące produkty powtarzające się u wszystkich badanych: pszenicę, pomarańcze, jaja, herbatę, czekoladę, mleko, wołowinę, kukurydzę, trzcinę cukrową, drożdże, sery, wino i piwo.

Inne badanie opublikowane w „Journal of Painache Pain” ujawniło, że nawet pojedyncze spożycie glutaminianu sodu może spowodować bóle głowy u większości zdrowych osób, a co dopiero cierpiących na migreny. Inne badania dowiodły korelacji między spożywaniem aspartamu a bólami migrenowymi. Natomiast badania przeprowadzone w Turcji wykazały, że osoby cierpiące na migreny miały w organizmie znacznie wyższy poziom kadmu, żelaza, ołowiu i manganu w porównaniu ze zdrową grupą kontrolną.

Również odstawienie produktów bogatych w gluten może być kluczowe w leczeniu migreny – niemieckie badanie przeprowadzone na 72 pacjentach z celiakią potwierdziło, że 28 proc. z nich cierpi na tę chorobę. 

Przeprowadzono badania, w wyniku których zaobserwowano, że już 6-miesięczne odstawienie glutenu sprawiło, iż 25 proc. pacjentów pozbyło się ataków migreny. Z kolei wśród 75 proc. badanych mieli rzadsze epizody, krótszy czas trwania i mniejszą intensywność.

Osoby cierpiące na migreny powinny zwiększyć suplementację magnezu. Badania potwierdziły, że pierwiastek ten podawany dożylnie znacznie zmniejszył ostre migreny już w ciągu 15–45 minut. Magnez podawany doustnie również znacznie zmniejszył częstotliwość i natężenie migreny. Również regularne przyjmowanie witamin z grupy B wyeliminowało migrenę w połowie przypadków przebadanych 52 pacjentów. 

Oczywiście istnieje wiele ziół wspomagających walkę z migreną, należą do nich: złocień maruna, lepiężnik, konopie lub miłorząb dwuklapowy. Niemieckie badanie wykazało, że ekstrakt z korzenia lepiężnika zapobiega migrenom u dzieci i młodzieży. Przebadano 108 dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 17 lat z ciężkimi migrenami. Pacjentom podawano od 50 do 150 mg ekstraktu z lepiężnika w zależności od ich wieku. Po czterech miesiącach 77 proc. wszystkich pacjentów zgłosiło zmniejszenie częstotliwości napadów migreny najmniej o połowę. Częstotliwość ataku została zmniejszona o 63 proc. U 91 proc. pacjentów stwierdzono poprawę po 4 miesiącach leczenia.

Istnieje wiele metod umożliwiających walkę z migrenowymi bólami głowy, niniejszy artykuł nie wyczerpał ich wszystkich. Warto zadbać o odpowiednią dietę, suplementację i relaks, gdyż migrenę, podobnie jak wiele innych chorób, można wyleczyć bez syntetycznych leków.

Opracowała Agata Majcher

Bibliografia:

https://www.greenmedinfo.com/blog/12-proven-natural-therapies-prevent-and-relieve-migraines