W ostatnich latach ogromną popularnością cieszą się oleje roślinne. W sklepach można spotkać coraz to nowsze produkty z tej kategorii. Tłuszczom pochodzenia roślinnego przypisuje się szerokie właściwości zdrowotne. Trzeba jednak podkreślić, że wbrew pozorom oleje mogą się różnić dość istotnie składem, dlatego też można powiedzieć, że olej olejowi nierówny. W niniejszym artykule skupiam się na omówieniu walorów zdrowotnych oleju z czarnuszki.

Jakie składniki zawiera olej z czarnuszki?

Jak można się spodziewać, olej z czarnuszki jest źródłem tłuszczu. Przeważają w nim wielonienasycone kwasy tłuszczowe, których głównym przedstawicielem jest kwas linolowy (ok. 55 g/100 g). W mniejszych ilościach obecne są jednonienasycone kwasy tłuszczowe w postaci kwasu oleinowego (ok. 20–24 g/100 g). Dodatkowo w oleju z czarnuszki znajduje się też trochę nasyconych kwasów tłuszczowych, które jednak nie mają wpływu na potencjał zdrowotny wspomnianego produktu.

Poza korzystnym składem kwasów tłuszczowych olej z czarnuszki wyróżnia się obecnością tymochinonu, czyli związku o bardzo silnej aktywności biologicznej. To właśnie ten składnik sprawia, że olej z czarnuszki jest wyjątkowy. Istnieją przesłanki naukowe, iż tymochinon wykazuje właściwości hepatoprotekcyjne i nefroprotekcyjne (ochronne na wątrobę i nerki), a także, że działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Co więcej, aktualny stan wiedzy dowodzi, że tymochinon może też prawdopodobnie wykazywać aktywność przeciwnowotworową.

Olej z czarnuszki – na jakie choroby ci pomoże?

W literaturze naukowej można spotkać wiele badań, które potwierdzają korzystny wpływ stosowania oleju z czarnuszki na zdrowie. Kto zatem powinien sięgać po ten produkt?

Przeprowadzone badania pokazują, że spożywanie oleju z czarnuszki może redukować symptomy alergicznego nieżytu nosa. Badacze potwierdzili, że stosowanie tego oleju łagodzi: katar, swędzenie i przekrwienie błony śluzowej nosa, świszczący oddech, a także odruch kaszlu. Te właściwości oleju z czarnuszki przypisuje się jego działaniu przeciwzapalnemu i antyhistaminowemu.

Na wspomnianej aktywności przeciwzapalnej mogą skorzystać też osoby cierpiące na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). Dotychczasowy stan wiedzy dowodzi, że stosowanie oleju z czarnuszki przez osoby z RZS powoduje zmniejszenie stanów zapalnych i złagodzenie aktywności tej choroby.

Gdy mowa o właściwościach zdrowotnych oleju z czarnuszki, to nie sposób nie wspomnieć o jego działaniu przeciwwirusowym. Badacze zauważyli, że stosowanie tego produktu prowadzi do obniżenia miana (poziomu) wirusa HCV odpowiedzialnego za rozwój wirusowego zapalenia wątroby typu C.

Olej z czarnuszki to również dobre rozwiązanie dla osób zmagających się ze stłuszczoną wątrobą. Przeprowadzone badania pokazały, że podawanie tego oleju osobom ze wspomnianą chorobą skutkuje korzystną redukcją poziomu enzymów wątrobowych (np. AspAT), jak również zmniejszeniem stopnia stłuszczenia wątroby.

Korzyści zdrowotne wynikające ze stosowania oleju z czarnuszki mogą odnieść też osoby z cukrzycą typu 2 i insulinoopornością. Wynika to z tego, że olej z czarnuszki wykazuje zdolność do obniżania poziomu glukozy we krwi. Co więcej, autorzy badań zauważyli, że u osób, które spożywały ten olej, nastąpiła redukcja stężenia hemoglobiny glikowanej, czyli ważnego parametru wykorzystywanego do oceny wyrównania cukrzycy.

Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że olej z czarnuszki ma właściwości hipotensyjne, czyli obniżające ciśnienie tętnicze. W jednej z najnowszych prac naukowych jej autorzy dowiedli, że stosowanie oleju z czarnuszki może spowodować redukcję skurczowego ciśnienia krwi o ok. 8 proc. Co więcej, włączenie tego produktu do diety może przyczynić się też do obniżenia rozkurczowego ciśnienia krwi aż o 12,5 proc.

Olej z czarnuszki – stosowanie zewnętrzne

Poza regularnym spożywaniem oleju z czarnuszki wielu ekspertów zaleca, aby stosować go również zewnętrznie. W opinii naukowców nakładanie oleju z czarnuszki na skórę może przynosić szerokie korzyści. Wśród nich należy wymienić:

• zmniejszenie stanów zapalnych i bólu stawów,
• złagodzenie objawów trądziku i łuszczycy,
• zwiększenie gęstości włosów na głowie u osób zmagających się z łysieniem telogenowym,
• zwalczanie łupieżu.

Olej z czarnuszki – ile i jak spożywać?

Wiele osób zastanawia się, jak i w jakich ilościach spożywać olej z czarnuszki. Ze względu na to, że jest on źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, nie nadaje się do smażenia. Należy stosować go na zimno jako dodatek do np.: sałatek, serów twarogowych, past kanapkowych, koktajli. Aktualny stan wiedzy dowodzi, że skuteczna, dzienna dawka oleju z czarnuszki to 2,5–5 ml (0,5–1 łyżeczki). Jeśli się zdecydujesz na zakup oleju z czarnuszki, wybieraj wyłącznie produkt nierafinowany i niefiltrowany. Najlepiej, aby był on sprzedawany w ciemnej butelce. Niestety niektórym osobom nie odpowiada smak oleju z czarnuszki, który jest bardzo intensywny. Takie osoby mogą sięgnąć po olej z czarnuszki w kapsułkach.

dr Bartek Kulczyński

Literatura
1.    Kalus U. i wsp.: Effect of Nigella sativa (black seed) on subjective feeling in patients with allergic diseases. Phytother Res., 2003, 17, 10, 1209-1214.
2.    Hadi V. i wsp.: Effects of Nigella sativa oil extract on inflammatory cytokine response and oxidative stress status in patients with rheumatoid arthritis: a randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Avicenna J Phytomed, 2016, 6, 1, 34-43.
3.    Najmi A. i wsp.: Effect of Nigella sativa oil on various clinical and biochemical parameters of insulin resistance syndrome. Int J Diabetes Dev Ctries, 2008, 28, 1, 11-14.
4.    Knoche A. i wsp.: Standardized Nigella sativa seed oil ameliorates hepatic steatosis, aminotransferase and lipid levels in non-alcoholic fatty liver disease: A randomized, double-blind and placebo-controlled clinical trial. J Ethnopharmacol., 2019, 234, 106-111.
5.    Kooshki A. i wsp.: Effect of topical application of nigella sativa oil and oral acetaminophen on pain in elderly with knee osteoarthritis: a crossover clinical trial. Electron Physician, 2016, 8, 11, 3193-3197.
6.    Okasha EF. i wsp.: Effect of topical application of black seed oil on imiquimod-induced psoriasis-like lesions in the thin skin of adult male albino rats. Anat Rec., 2018, 301, 1, 166-174.
7.    Daryabeygi-Khotbehsara R. i wsp.: Nigella sativa improves glucose homeostasis and serum lipids in type 2 diabetes: A systematic review and meta-analysis. Complement Ther Med., 2017, 35, 6-13.