Niepokalanek znany był już w starożytności nie tylko ze swoich walorów leczniczych. Zalecano go kobietom, które chciały dłużej zachować dziewictwo, gdyż roślina ta wywoływała u nich zmniejszenie ochoty na seks. Spożywanie tego ziela łagodzi u pań dolegliwości związane z okresem przekwitania. Ponadto poprawia wygląd skóry, a substancje w nim zawarte zwalczają wolne rodniki.

Niepokalanek (Vitex L.) to roślina obejmująca ok. 250 gatunków należących do rodziny jasnotowatych. Pochodzi z terenów strefy tropikalnej i umiarkowanej. Najbardziej znany jest niepokalanek pospolity określany też jako: „niepokalanek zwyczajny“, „niepokalanek mnisi“ (Vitex agnus-castus L.) oraz „niepokalanek pieprzowy“. Występuje na północnych terenach Afryki, a także w Azji oraz na wschodzie i południu Europy. Kwiaty mają kielich w kształcie dzwonka lub rurki. Mięsiste owoce to kuliste, podłużne pestkowce.

Drzewo niepokalanka wykorzystuje się do produkcji mebli, a także jako opał. Wytwarza się z niego również instrumenty muzyczne, a z pędów powstają wyroby plecione. Owoce tej rośliny nadają się do spożycia i mają właściwości lecznicze. Niektóre rodzaje niepokalanka są uprawiane dla ozdoby.      

Składniki niepokalanka pospolitego

Niepokalanek pospolity zawiera: flawonoidy, alkaloidy, garbniki, eurostozyd, diterpeny oraz olejki eteryczne. W jego składzie znajdują się również: glikozydy irydoidowe, a wśród nich aukubina, a także agnuzyd. O właściwościach prozdrowotnych decydują też takie związki organiczne jak mircen i linalol. Nie brakuje też kwasów: kawowego i hydroksybenzoesowego.    

To warto wiedzieć

Dawniej białe kwiaty niepokalanka pospolitego były uznawane za symbol dziewictwa. Zapewne dlatego, że wywołują u kobiet spadek libido, co w średniowieczu uznawano za pożądane.  

Owoce niepokalanka pospolitego korzystnie działają na kobiece dolegliwości

Napar z niepokalanka pospolitego już w średniowieczu był stosowany na zmniejszenie dolegliwości związanych z menstruacją u kobiet. Odkryli to mnisi (stąd nazwa niepokalanek mnisi) i zalecali tę miksturę paniom, które zmagały się z obfitymi miesiączkami. Po jej spożyciu zmniejszają się dolegliwości występujące podczas zespołu napięcia przedmiesiączkowego, czyli bóle brzucha oraz tkliwość piersi. Istotną kwestią jest też poprawa  nastroju, zmniejszenie napięcia nerwowego i niwelowanie uczucia poirytowania. Dzieje się tak, gdyż substancje zawarte w roślinie wpływają na uregulowanie stężenia prolaktyny – hormonu, który działa na wiele ważnych funkcji w organizmie, a także na samopoczucie, sposób zachowania oraz objawy napięcia przedmiesiączkowego. Warto zatem, żeby panie przed tym trudnym okresem korzystały z niepokalanka pospolitego, gdyż wpływa on na regulację ich hormonów.

Podobnie zresztą mogą sobie pomóc w czasie menopauzy, gdyż spożywanie ziela niweluje dolegliwości związane z tym stanem. Najczęściej są to fale gorąca i nadmierna potliwość, zwłaszcza w nocy, duże osłabienie, zaburzenia snu, bóle, a także zawroty głowy, suchość w pochwie, kołatanie serca, problemy z koncentracją i zapamiętywaniem, podenerwowanie, irytacja, spadek libido, a nawet stany depresyjne.  

Kwiat niepokalanka pospolitego pobudza laktację

Po spożyciu kwiatu niepokalanka pospolitego następuje uwalnianie prolaktyny. Hormon ten wpływa na wzrost produkcji mleka w piersiach kobiety zaraz po narodzinach dziecka. Jest  więc pewność, że noworodkowi nie zabraknie tego cennego i potrzebnego do rozwoju pokarmu. Kobieta może więc przyjmować ziele, jednak nie jest to zalecane w trakcie ciąży, gdyż nie wiadomo, czy nie pojawią się skutki uboczne mogące mieć niekorzystny wpływ na płód.

Niepokalanek pospolity pozwala na pozbycie się toksyn z organizmu

Substancje zawarte w owocach niepokalanka pospolitego działają moczopędnie i to z dużą siłą. Spożywanie ich np. w postaci naparu wywołuje też zwiększone wydzielanie potu. Dzięki tym właściwościom łatwiej jest usunąć z organizmu szkodliwe i trujące substancje, które się tam dostały.  

Niepokalanek pospolity pomaga mężczyznom niwelować przykre objawy związane z wiekiem

Niepokalanek pospolity to roślina, która nie tylko powinna być ceniona przez kobiety. Mężczyźni także mogą skorzystać z jej dobrodziejstw. Zwłaszcza panowie po 40. roku życia, czyli wtedy, gdy może się u nich zacząć tzw. okres męskiego przekwitania (andropauza). Wtedy mogą pojawiać się problemy z łaknieniem, zaburzenia snu, ogólne osłabienie i gorsza pamięć. Występuje również podenerwowanie, zmniejszone libido, a także huśtawki nastroju i zmienne samopoczucie. Systematyczne spożywanie naparów z kwiatu niepokalanka pospolitego może w dużej mierze ograniczać stopień tych objawów oraz skutecznie je hamować. Stosowanie tego ziela zaleca się też mężczyznom uskarżającym się na przedwczesny wytrysk podczas stosunku seksualnego.

Inne właściwości kwiatu niepokalanka pospolitego

•    Napar z niepokalanka pospolitego doskonale wpływa na przetłuszczającą się skórę, regenerując jej komórki. Pomaga też pozbyć się trądziku, przebarwień oraz wyprysków.
•    Znajdujące się w niepokalanku antyoksydanty zwalczają wolne rodniki wpływając na zwiększenie odporności organizmu. 
•    Dawniej był używany w leczeniu dolegliwości i chorób związanych z układem rozrodczym kobiet. 
•    Owoc niepokalanka pospolitego wpływa na zwiększenie produkcji testosteronu u mężczyzn w jądrach, co poprawia jakość nasienia.
•    Wykazano, że może zapobiegać powstaniu nowotworów – szczególnie jeśli chodzi o raka jajników, a także szyjki macicy.
•    Składniki niepokalanka normują gospodarkę wodną organizmu człowieka.
•    Wpływa na lepszą jakość włosów, poprawia ich kondycję i sprawia, że stają się mocniejsze, a także bardziej błyszczące.

Jak przygotować napar z niepokalanka pospolitego?

Jedną łyżeczkę suszu z kwiatów niepokalanka pospolitego należy zalać szklanką wrzącej wody. Następnie naczynie trzeba zakryć i parzyć w ten sposób przez ok. 20 minut. Po tym czasie i przecedzeniu napar jest gotowy do spożycia. Przyjmować 2–3 razy dziennie po ok. 200 mililitrów.  

To warto wiedzieć

Niepokalanek pospolity zmniejsza u kobiet popęd seksualny, natomiast korzystnie działa na płodność, co wykazały badania przeprowadzone w Niemczech. Warto jednak też wiedzieć, że czasami u niektórych pań może powodować przykre skutki uboczne, czyli  mdłości, a nawet wymioty.

Opracowanie Jarosław Cieśla