Nudności są niemiłym, nieprzyjemnym, bezbolesnym odczuciem sygnalizującym nieodpartą potrzebę zwymiotowania. Nudności nazywa się także „mdłościami” lub używa się takiego określenia jak: „jest mi niedobrze” czy też „zbiera mi się na wymioty”. Właściwie to nudności mogą zwiastować nadejście wymiotów. Mdłościom towarzyszyć może ślinotok, poty, obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, zblednięcie, osłabienie albo ciemność przed oczami.

Wymioty to gwałtowne wyrzucenie treści żołądka przez usta w wyniku silnych skurczów mięśni brzucha i klatki piersiowej.
Nudności i wymioty mogą występować niezależnie od siebie, ale najczęściej są ze sobą powiązane. Bardzo często towarzyszą innym objawom, takim jak np.: ból w nadbrzuszu, zgaga, odbijanie czy jadłowstręt. Nudności i wymioty to reakcja na różne bodźce (fizjologiczne lub chorobowe), mogą wystąpić jednorazowo, na skutek silnego stresu, bólu, obrzydzenia, strachu, nietolerancji pokarmowej lub zatrucia.
Nudności i wymioty, jakkolwiek do najprzyjemniejszych nie należą, tak trzeba je uznać za mechanizm pełniący funkcję obronną przed szkodliwymi substancjami, które dostały się do ustroju. Co ciekawe, w medycynie ajurwedyjskiej istnieje nawet pojęcie… terapeutycznych wymiotów (vamana). Zatem, w sposób kontrolowany, wymiotowanie może być pomocne w oczyszczeniu z nadmiaru śluzu i w zrównoważeniu kaphy.  

Wymioty mogą wystąpić samoistnie lub mogą byś świadomie sprowokowane. Obserwacja zwierząt również dostarcza nam cennych wskazówek – koty lub psy potrafią bezbłędnie wyszukać odpowiedni rodzaj trawy, po zjedzeniu której zwymiotują kłaczek lub inną szkodliwą treść pokarmową.

W odruchu wymiotnym dochodzi do zwiotczenia żołądka i zwieraczy przełyku, skurczu odźwiernika oraz do silnego skurczu mięśni brzucha i przepony.

Przyczyny występowania wymiotów

Są one bardzo różnorodne. Wymioty mogą być skutkiem: przejedzenia, nadużycia alkoholu, zatrucia pokarmowwgo lub chemikaliami czy lekami. Towarzyszą ostrym i przewlekłym chorobom układu pokarmowego. Często występują przy chorobach, w których jednym z objawów jest gorączka. Występują też w chorobach układu nerwowego, są typowym objawem choroby lokomocyjnej i chorób błędnika. Często towarzyszą napadom migreny. Pojawiają się przy: chorobach endokrynologicznych, podczas ciąży lub przy niewydolności nerek. Mało się o tym słyszy, ale uporczywe wymioty mogą być jednym z objawów zawału serca.

Możliwe przyczyny występowania nudności wymiotów oraz ich cechy kliniczne:    

• poranne nudności i/lub wymioty: I trymestr ciąży, poalkoholowe zapalenie żołądka, nowotwory i guzy ośrodkowego układu nerwowego;
• wymioty do 1 godziny po posiłku: choroba wrzodowa, ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego, trzustki lub żołądka, nadwrażliwość pokarmowa, jadłowstręt psychiczny, bulimia, duża depresja;
• wymioty kilka godzin po posiłku: zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego;
• wymiotowanie kałem: przetoki żołądkowo-jelitowe;
• wymiotowanie krwią lub „fusami”: krwotok z wrzodu żołądka lub dwunastnicy, nowotwór żołądka lub przełyku, krwotok z żylaków przełyku;
• wymiotowanie niestrawionymi resztkami: nadwrażliwość pokarmowa (reakcja natychmiastowa), uchyłki przełyku, choroba wrzodowa, nowotwór;
• wymioty z towarzyszącym bólem głowy plus zaburzenia widzenia, zaburzenia przytomności, sztywność karku: migrena, guzy, zapalenia;
• wymioty z towarzyszącym bólem za mostkiem: zawał;
• wymioty z towarzyszącą biegunką i gorączką: zakażenia przewodu pokarmowego;
• wymioty z towarzyszącą dysfagią – choroby przełyku (refluks, nowotwory, uchyłki, zwężenia) , utrata masy ciała, przewlekłe choroby przewodu pokarmowego, nowotwory złośliwe;
• wymioty z towarzyszącymi zawrotami głowy, szumem/ dzwonieniem w uszach: choroby błędnika, choroba lokomocyjna.

Powikłania

Przewlekle występujące wymioty świadczyć mogą o jakiejś chorobie układu pokarmowego lub innych narządów, a dłużej utrzymujące się obfite wymioty doprowadzają do odwodnienia organizmu, zaburzeń metabolicznych i elektrolitowych. Silne i nagłe wymioty mogą nieść ryzyko zachłyśnięcia się lub mogą doprowadzić do pęknięcia ściany przełyku. Przewlekłe wymioty mogą także prowadzić do niedożywienia.