Orzechy ziemne są bardzo popularną przekąską oraz dodatkiem do wielu dań. Ze względu na zawartość dużej ilości białka często znajdują się w menu osób wege oraz uprawiających sport. Są dobrym źródłem błonnika pokarmowego, wpływają na lepsze samopoczucie psychiczne, a także korzystnie działają na mózg. Systematyczne ich spożywanie zapobiega wystąpieniu choroby Alzheimera oraz zwiększa libido. Jakie jeszcze właściwości prozdrowotne mają orzechy ziemne? 

   
Orzech ziemny nazywany jest także „orzachą podziemną” i „orzechem arachidowym” (Arachis hypogaea L.). Popularnie używa się też określenia „fistaszki”. Jest to roślina jednoroczna z rodziny bobowatych. Jej owoce rosną w ziemi i mają postać strąków z nasionami.

Orzech ziemny pochodzi z terenów Ameryki Południowej. Oprócz tego kontynentu jego uprawy znajdują się również na obszarach Ameryki Północnej, Azji, Afryki, a także w Europie (Francja, Włochy).

Nasiona można spożywać na surowo po obraniu z łupiny i brązowej skórki. Występują także w formie prażonej oraz solonej. Służą jako przekąska, jednak często też dodaje się je do sałatek, mieszanek z innymi orzechami i bakaliami, dań gotowanych, a także wypieków. Z orzechów ziemnych powstają też pasty, które wykorzystuje się do wytworzenia sosu. Znajdują też zastosowanie przy produkcji słodyczy. Bardzo popularne jest także otrzymywane z nich masło orzechowe, które doskonale komponuje się z pieczywem.

Orzechy ziemne zawierają wiele cennych składników odżywczych wpływających na poprawę funkcjonowania organizmu
Orzechy ziemne są najbogatszym źródłem białka (25,7 g na 100 g nasion) w porównaniu do innych orzechów. Zawierają wiele aminokwasów, a wśród nich: kwas glutaminowy, kwas asparginowy, argininę, leucynę, fenyloalaninę, serynę, glicynę, prolinę, alaninę, a także tyrozynę. Tłuszcze również są istotnym składnikiem orzechów ziemnych, osiągając zawartość 46,1 g na 100 g nasion. Wartość energetyczna przy takiej ilości wynosi 574 kcal.
 
O właściwościach odżywczych decydują także witaminy: B1, B2, B3, B6, B9 oraz E. W składzie orzechów ziemnych znajdują się również: błonnik pokarmowy, tokofenole, flawonoidy, a także polifenole, a wśród nich: reswentol, kwercetyna, rutyna i kwas elagowy. Roślina ta zawiera również biopierwiastki: potas, fosfor, magnez, wapń, sód, żelazo, cynk, mangan, miedź i jod.

To warto wiedzieć

Jeżeli na orzechach ziemnych osadza się pleśń, to nie należy ich spożywać, ponieważ występujące tam trucizny organiczne mogą szkodliwie oddziaływać na wiele narządów ludzkiego organizmu.

Spożywanie orzechów ziemnych dodaje energii i wzmacnia mięśnie

Orzechy ziemne należą do roślin o dość znacznej kaloryczności (574 kcal). Dlatego często wchodzą w skład przekąsek spożywanych przed treningiem. Bardzo popularny wśród zawodników sportów wytrzymałościowych jest posiłek złożony z kromki pieczywa posmarowanego masłem orzechowym. Charakteryzuje się lekkostrawnością, a jednocześnie dodaje energii. Zawarta w orzechach ziemnych arginina wpływa na wzrost tkanki mięśniowej. Warto zatem, by po fistaszki sięgały osoby, które trenują siłowo i chcą mieć rozbudowane oraz odpowiednio wzmocnione mięśnie.

Orzechy ziemne korzystnie wpływają na psychikę

Zawarta w orzechach ziemnych witamina B3 pozytywnie działa na układ nerwowy. Chroni też jego komórki przed uszkodzeniem. Przy jej niedoborach mogą pojawić się różne zaburzenia w sferze psychicznej. Skutkiem tego są: stany depresyjne, gorszy nastrój, uczucie lęku, zaniepokojenia, a także zdenerwowanie. W skrajnych przypadkach dochodzi do wystąpienia chorób psychicznych, takich jak np. schizofrenia. O odpowiednią podaż witaminy B3 powinny zadbać osoby narażone na sytuacje stresowe oraz mające problem z zasypianiem. Spożywanie orzechów ziemnych korzystnie wpływa na mózg. Zwiększa się poziom koncentracji, szybkość reakcji oraz poprawia się pamięć.  

Orzechy ziemne hamują wzrost cholesterolu LDL (,,złego”)

Zaleca się, żeby spożywać orzechy ziemne przynajmniej kilka razy w tygodniu. Zawarte w nich składniki odżywcze wspomagają pracę układu sercowo-naczyniowego. Zapewniają mu też ochronę przed wystąpieniem groźnych chorób i zaburzeń funkcjonowania. Taką rolę spełniają nienasycone kwasy tłuszczowe. Natomiast  odpowiednia podaż witaminy B3 powoduje, że stężenie cholesterolu LDL (,,zły”) jest zmniejszane, natomiast zwiększa się ilość cholesterolu HDL (,,dobry”). Dzięki temu ścianki tętnic pracują prawidłowo i nie powstają w nich zatory, które mogłyby doprowadzić do rozwoju: miażdżycy, choroby wieńcowej, chorób i zawału serca, a także udaru mózgu.

Na dobrą kondycję układu sercowo-naczyniowego wpływa także potas, który pozytywnie oddziałuje na właściwy poziom ciśnienia.   

Orzechy ziemne uchodzą za skuteczny afrodyzjak

W składzie orzechów ziemnych znajduje się związek, który powoduje rozszerzanie naczyń krwionośnych. Dzięki temu krew swobodniej przepływa, co może skutecznie doprowadzić do wzwodu u mężczyzny. Tym związkiem jest arginina, czyli aminokwas endogenny biorący udział w wielu różnych procesach fizjologicznych. Często jest ona wykorzystywana przy zaburzeniach erekcji. Spożywanie orzeszków ziemnych może zatem wzmocnić i poprawić możliwości seksualne mężczyzn.  

Inne właściwości prozdrowotne orzechów ziemnych

Spożywanie orzechów ziemnych może wpłynąć na obniżenie stężenia cukru we krwi i nie dopuścić do rozwoju insulinooporności. Co więcej, badania wykazują, że masło orzechowe powoduje zmniejszenie poziomu glukozy po posiłku u osób, które zmagają się z cukrzycą typu 2. Poza tym indeks glikemiczny fistaszków jest niski i wynosi 15.

 
Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe wchodzące w skład orzechów ziemnych doskonale regulują procesy metaboliczne. Razem z błonnikiem zapobiegają gromadzeniu się nadmiernej tkanki tłuszczowej po posiłku. Poprawia się także funkcjonowanie układu trawiennego. Poza tym orzechy ziemne wpływają na zmniejszenie chęci na podjadanie. Oczywiście ze względu na dużą kaloryczność nie należy przesadzać z ich nadmiernym spożywaniem. Specjaliści twierdzą jednak, że przy zachowaniu umiaru fistaszki mogą pomóc w zrzuceniu wagi.

Znajdujące się w brązowej skórce orzechów arachidowych flawonoidy mają właściwości przeciwzapalne. Dodatkowo wykazują się działaniem antyutleniającym, redukując zbyt dużą ilość wolnych rodników. Te możliwości pozwalają na zahamowanie stanów zapalnych oraz ochronę przez wystąpieniem groźnych chorób, w tym nowotworowych.

To warto wiedzieć

Orzeszki ziemne u niektórych osób mogą wywołać objawy alergii, dlatego warto zwrócić uwagę na reakcję organizmu po ich spożyciu. Fistaszków nie powinny jeść osoby, które są na nie uczulone, gdyż grozi to wstrząsem anafilaktycznym.  


Opracował Jarosław Cieśla