Cynk jest niezbędnym pierwiastkiem śladowym, który ma kluczowe znaczenie dla wzrostu, rozwoju i prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Jest on potrzebny do rozwoju i komunikacji komórek odpornościowych oraz odgrywa ważną rolę w odpowiedzi zapalnej.

Cynk również szczególnie chroni bariery tkankowe w ciele i pomaga zapobiegać przedostawaniu się obcych patogenów. Niedobór cynku jest uderzająco powszechny - dotyka  około 2 miliardów ludzi na całym świecie, populacji zarówno w krajach rozwijających się, jak i w krajach rozwiniętych, ze względu na styl życia, żywienia, wiek i choroby przewlekłe. Poziom cynku jest krytycznym czynnikiem, który może wpływać na odporność przeciwwirusową.

W ciągu ostatnich 50 lat zgromadzono wiele dowodów na to, że cynk ma działanie przeciwwirusowe poprzez różne mechanizmy i na różne wirusy. Z doniesień naukowych wynika, że cynk stosowany jest terapeutycznie w infekcjach wirusowych  (takich jak na przykład wirus opryszczki pospolitej czy przeziębienie). Wykazano, że pierwiastek ten przyczynia się do wielu wrodzonych i adaptacyjnych szlaków sygnalizacji immunologicznej, które zostały kompleksowo przeanalizowane. Badania in vitro sugerują, że wolny cynk ma silne działanie przeciwwirusowe, ponadto białka wiążące cynk – takie jak metaloproteiny – pełnią ważną funkcję w prawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego. Leczenie cynkiem stosowane w dawce terapeutycznej i we właściwej formie może znacząco poprawić usuwanie zarówno przewlekłych, jak i ostrych infekcji wirusowych.

Według badań 16 proc. wszystkich infekcji dróg oddechowych na całym świecie wynika z niedoboru cynku. W badaniu z 2019 r. przeprowadzonym na 64 hospitalizowanych dzieciach z ostrymi infekcjami dróg oddechowych wykazano, że przyjmowanie 30 mg cynku dziennie skróciło całkowity czas trwania infekcji i czas pobytu w szpitalu średnio o 2 dni w porównaniu z grupą placebo.

Suplementacja cynku może również pomóc w skróceniu czasu trwania przeziębienia

W związku z tym rolę cynku jako środka przeciwwirusowego można podzielić na dwie kategorie:

• wdrożenie suplementacji cynkiem w celu poprawy odpowiedzi przeciwwirusowej i odporności ogólnoustrojowej u pacjentów z niedoborem tego pierwiastka,
• leczenie cynkiem przeprowadzane w celu specyficznego zahamowania replikacji wirusa lub związanych z infekcją objawów.

Kolejnym ważnym czynnikiem dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego jest witamina D

Witamina D odgrywa istotną rolę również w odpowiedzi immunologicznej przeciwko infekcjom wirusowym, a jej niedobór zwiększa podatność na tego typu infekcje, a także na ryzyko ich nawracania. Wykazano, że niski poziom witaminy D w surowicy jest związany ze zwiększonym występowaniem chorób wirusowych o dużym obciążeniu, takich jak: zapalenie wątroby, grypa i AIDS. Obserwujemy korzystne skutki suplementacji witaminy D, zwłaszcza u osób z jej niedoborem. Witamina D wzmacnia działanie monocytów i makrofagów w walce z patogenami i wpływa na zmniejszenie stanu zapalnego, co pomaga w promowaniu odpowiedzi immunologicznej.

Według doniesień naukowych niski poziom witaminy D wiąże się ze zwiększonym ryzykiem infekcji górnych dróg oddechowych, w tym grypy i astmy alergicznej

W przeglądzie randomizowanych badań z 2019 r. z udziałem 1 1321 osób suplementacja witaminą D znacznie zmniejszyła ryzyko infekcji wirusowych zarówno u osób z niedoborem tej witaminy, jak i z odpowiednim jej poziomem. Koenzym Q10 (CoQ10) pełni w komórce szereg ważnych funkcji, które są niezbędne do optymalnego funkcjonowania układu odpornościowego. Koenzym Q10 między innymi jest nośnikiem elektronów w mitochondrialnym łańcuchu oddechowym, umożliwiając produkcję ATP, a także gra rolę przeciwutleniacza rozpuszczalnego w tłuszczach, chroniącego komórkę przed działaniem wolnych rodników. Ponadto doniesiono, że CoQ10 pełni również funkcję przeciwzapalną dzięki swojej zdolności do tłumienia ekspresji genów zapalnych. Ostatnio doniesiono również, że CoQ10 odgrywa ważną rolę w lizosomie – organelli, która ma kluczowe znaczenie dla odpowiedzi immunologicznej. Koenzym Q10 jest dodatkowo ważnym czynnikiem w procesie  regeneracji witaminy E po zneutralizowaniu wolnych rodników.

CoQ10 i witamina E zwalczają razem chorobotwórcze wolne rodniki. Witamina E bierze udział w wielu procesach metabolicznych
w organizmie człowieka, a także w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Najbardziej znana funkcja witaminy E to rola przeciwutleniacza, który zatrzymuje produkcję wolnych rodników. Zarówno witamina E oraz CoQ10 są skutecznymi przeciwutleniaczami
w komórkach ludzkiego ciała.

Innym istotnym dla układu odpornościowego związkiem jest chlorofilina pochodna chlorofilu). Jest ona nie tylko doskonałym źródłem witamin: A, C, E i K, ale także minerałów (magnezu, żelaza, wapnia i potasu). Chlorofilina zwiększa przepływ tlenu w całym organizmie, poprawia funkcje oddechowe i łagodzi stany zapalne. Zestawienie tak skutecznych przeciwutleniaczy, pierwiastków i witamin jest ważnym elementem suplementacji, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym.

dr n. med. Jolanta Zięba