Człowiek powinien żywić się pokarmem zawierającym dużo więcej potasu niż sodu.

Współczesna kuchnia charakteryzuje się jednak zawyżoną ilością sodu w diecie. Jest to o tyle dziwne, że potasu w ciele człowieka jest dwukrotnie więcej.

Powinniśmy postarać się o ograniczenie spożycia sodu, bo jego nadmiar powoduje zwiększone wydalanie potasu. Sód i potas mają zasadnicze znacznie dla ruchu elektronów w organizmie. Jednak w przypadku nadmiaru sodu mogą się pojawić niedobory potasu. Powoduje to zatrzymanie wody, skutkuje obrzękami oraz podwyższeniem ciśnienia i zwiększonym ryzykiem udaru.

Potas i sód odgrywają ważną rolę w procesach kurczliwości mięśni i utrzymaniu właściwej gospodarki wodnej w organizmie, regulują ciśnienie krwi, a sam potas wpływa na jego obniżenie. Zapotrzebowanie na potas wynosi około 2-3 g dziennie. Pierwiastek ten jest dość powszechny w nieprzetworzonym pożywieniu, ale ginie podczas mrożenia, puszkowania i gotowania w dużej ilości wody.

Potas – zwiększone zapotrzebowanie

Zwiększone zapotrzebowanie na potas dotyczy pacjentów leczonych środkami moczopędnymi, osób cierpiących na biegunki, długotrwałe zapalenie żołądka i jelit. Ludzie chorzy na bulimię również są narażeni na niedobory potasu. Cukrzycy powinni zadbać o odpowiednie dawki potasu, bo jest on ważny przy zamianie cukru z krwi na glikogen, który może być szybko przekształcony w glukozę i energię. Niski poziom potasu zwiększa poziom cukru we krwi, dlatego osoby z nadciśnieniem powinny szczególnie dbać o zachowanie równowagi między poziomem potasu a sodu. W wielu przypadkach tylko dietą bogatą w potas udaje się pacjentom przywrócić właściwe ciśnienie, ale wymaga to sporych wyrzeczeń i najczęściej kończy się to powrotem do złych nawyków oraz przyjmowaniem leków.

Zwiększone zapotrzebowanie na potas dotyczy kobiet w ciąży oraz karmiących piersią, osób pijących duże ilości kawy, alkoholu, palących tytoń oraz bardzo aktywnych fizycznie.

Potas – skutki niedoborów i zbyt dużych dawek

Niedobór potasu skutkuje zmęczeniem, irytacją, obrzękiem stóp i kostek, bólami kostnymi, stawowymi oraz kołataniem serca. Ostre niedobory mogą prowadzić do depresji i dezorientacji. Na niedobory potasu cierpieli członkowie załogi misji „Apollo 15”. Objawiały się one zakłóceniem rytmu serca. W kolejnej misji wprowadzono do diety większe ilości tego pierwiastka i dlatego podczas niej nie wystąpiły żadne podobne objawy.

Bardzo duże dawki potasu mogą prowadzić do uszkodzenia wątroby i poważnych zaburzeń rytmu serca – skutkujących nawet śmiercią.

Potas – najlepsze źródła

Najlepszym naturalnym źródłem potasu są owoce cytrusowe i warzywa. Wśród warzyw najwięcej potasu znajduje się w szpinaku, pomidorach, ziemniakach i warzywach zielonolistnych. Jako uzupełnienie można stosować: otręby, nasiona (słonecznik, sezam), większość orzechów, suszone owoce, zupy warzywne i soki owocowe.

Radosław Lesz