Pirolochinolinochinon (PQQ) jest organicznym związkiem chemicznym należącym do grupy chinonów. Słynie ze swej ochronnej roli wspierającej prawidłowe funkcjonowanie mitochondriów już tych istniejących i promującej rozwój nowych. Trudna do wymówienia wymówienia nazwa związku nie przeszkadza w ciągłym wzroście jego popularności. Choć do tej pory słabo został przebadany na ludziach, z całą pewnością wiadomo, że  jest to bardzo silny przeciwutleniacz, niezbędny w diecie człowieka. PQQ wspiera procesy antyoksydacyjne silniej niż resweratrol czy kwercetyna, a także poprawia stan mitochondriów komórkowych, pobudzając je do długowieczności.

Nowa witamina?

W czasopiśmie naukowym „Nature” w artykule Biochemia żywieniowa w 2003 roku opublikowano artykuł Takaoki Kasahary i Tadafumi Kato, w którym okrzyknięto PQQ „nową witaminą”. Dwa lata później w innym artykule ktoś obalił te wnioski jako błędne i nieuzasadnione.  W 2018 r. Bruce Ames określił pirolochinolinochinon „witaminą długowieczności”, która może nie jest niezbędna do natychmiastowego przetrwania, ale jest niezbędna dla długoterminowego zdrowia. PQQ próbowano dodać do kolejnej z witamin z grupy B, jednak aktualnie powszechnie przyjmuje się, że PQQ witaminą nie jest.

Wszechobecne PQQ

Pirolochinolinochinon szczodrze występuje w roślinach – zarówno jadalnych, jak i niejadalnych. Ani organizm ludzki, ani bakterie kolonizujące układ pokarmowy nie potrafią biosyntetyzować PQQ, dlatego musimy ten związek dostarczać wraz z pokarmem lub na drodze suplementacji. Do produktów spożywczych o dużej zawartości PQQ należą: kiwi, soja, szpinak, pietruszka, marchewka, pomarańcze, pomidory, banany, kakao czy zielona herbata.

Ciekawostka

Naukowcy spekulują, że pirolochinolinochinon był obecny w najwcześniejszych fazach powstania życia na Ziemi, wykryto go w pyle kometarnym. PQQ uważany jest za prekursorów materii organicznej we wczesnych etapach życia naszej planety. Związek ten mógł odegrać ważną rolę w inicjowaniu wczesnych procesów chemicznych niezbędnych w toku ewolucji.

PQQ w formie suplementu

Oprócz pokarmu, pirolochinolinochinon można również przyswoić w formie suplementu. Decydując się na suplementację, warto zwrócić uwagę na to, czy PQQ połączone jest z koenzymem Q10, który wzmacnia efekt terapeutyczny. Koenzym Q10 to kolejny przeciwutleniacz z grupy chinonów  powszechnie występujący w mitochondriach komórek roślinnych i zwierzęcych – podstawowy budulec łańcucha oddechowego.  Uczestniczy w transporcie elektronów i protonów. Suplementy PQQ są wytwarzane w unikalnym procesie fermentacji bakteryjnej. PQQ jest syntetyzowany z bakterii, które naturalnie wytwarzają ten związek jako produkt uboczny swojego metabolizmu.

Badania na zwierzętach

Prowadzono badania na szczurach, którym podawano karmę wykluczającą pirolochinolinochinon. U tych zwierząt zauważono zahamowanie rozwoju, zmniejszoną liczbę mitochondriów, natomiast nowo narodzone szczury częściej umierały. Eksperymenty potwierdziły, że gryzonie jedzące pożywienie pozbawione PQQ miały problemy z rozmnażaniem się.  Ponowne wprowadzenie PQQ do diety szczurów spowodowało wzrost mitochondriów i cofnięcie negatywnych skutków.

Dlaczego PQQ jest korzystne dla ludzi

PQQ kwalifikuje się do suplementów nootropowych. Nootropy to substancje stosowane w celu poprawy funkcji mózgu, takich jak: pamięć, koncentracja umysłowa, motywacja czy kreatywność u zdrowych ludzi. Słowo „nootropowy” wywodzi się z greki: νους (nous, czyli „rozum“, „myśl“) i τρέπειν (trepein, czyli„nagiąć”, „skręcać” lub „zwracać się ku“) co oznacza „zwracanie się ku umysłowi“. Przeprowadzono badanie na ludziach w średnim wieku i starszych, które przyjmowały PQQ w dawce 20 mg + 100 mg koenzymu Q10 na dzień. Osoby te miały lepsze wyniki w testach wyższych funkcji poznawczych. Choć badań na ludziach wciąż jest za mało, ocenia się, że PQQ zwiększa ochronę komórek nerwowych przed uszkodzeniem oraz redukuje uszkodzenia tkanki mózgowej. Przekłada się to na:

• zwiększony poziom energii, wytrzymałość oraz zmniejszone zmęczenie;
• ochronę przed chorobami neurodegeneracyjnymi (Parkinsona, Alzcheimera) oraz demencją;
• poprawę jakości snu;
• wzrost nowych neuronów przez promowanie czynnika wzrostu nerwów w komórkach mózgowych, uczestnictwo w naprawie neuronów;
• poprawę funkcji poznawczych, wpływ na lepsze wyniki w uczeniu się, poprawę pamięci i zdolność koncentracji.

Od początków istnienia ludzkości obserwujemy procesy starzenia się prowadzące do  nieuchronnej śmierci. Who wants to live forever? – zadał kiedyś retoryczne pytanie Freddie Mercury w piosence do filmu „Nieśmiertelny”. Któż by nie chciał żyć wiecznie? Wiemy co robić, by żyć w miarę zdrowo, wiemy, jakie działania zsyłają na nas choroby. Jednak warto zagłębić się w tematykę odnowy komórek mitochondrialnych i pamiętać o tym, że nie jesteśmy skazani na przedwczesne starzenie się.

Opracowała Agata Majcher