Rokitnik pospolity (Hippophaë rhamnoides) nie bez powodu nazywany jest „złotem Syberii“. W stanie naturalnym spotkać go można m.in. na Syberii, w regionie Kaukazu, a także w południowej i środkowej części Europy. Jego rosnąca popularność  sprawiła, że coraz chętniej jest uprawiany. Rolnicy cenią sobie w nim to, że jest w stanie pięknie się rozwijać nawet na ubogich glebach. W Polsce powszechnie występuje  wzdłuż linii brzegowej Bałtyku.

Do 2014 r. rokitnik objęty był ścisłą ochroną gatunkową, więc czytając książki o ziołach starsze niż z roku 2014, możecie się Państwo spotkać właśnie z taką informacją. Obecnie w Polsce roślina ta podlega ochronie częściowej, co oznacza, że dopuszczalny jest zbiór owoców, (bez uszkadzania krzewów) poza siedliskami wydmowymi i klifowymi. Owoce rokitnika możemy spokojnie zbierać, jeśli tylko nie rosną na wydmach i klifach.

Uwielbiany przez Słowian

Rokitnik jest niezwykle cenioną rośliną przez ludność wschodnią. Rosjanie mówią na niego „oblepicha”, ponieważ owoce niesamowicie łatwo lepią się do rąk, ociekają lepkim sokiem i ciężko je odrywać od gałązek. Dlatego też jednym z pomysłów na zbiór owoców jest zamrożenie gałązek i w tym stanie odrywanie pomarańczowych kulek. Wschodnie panie uwielbiają nakładać olej rokitnikowy na twarz w celach upiększających i pielęgnacyjnych. To bardzo dobry pomysł na podtrzymanie urody. Olej rokitnikowy jest niesamowicie wydajny – wystarczy jedną lub dwie krople dodać do ulubionego kremu i zaaplikować na twarz, by uzyskać piękny efekt delikatnej opalenizny.

Mądrość zwierząt

Na pewno wielu z naszych Czytelników zna źródłosłów słowa rokitnika zwyczajnego (Hippophaë rhamnoides), a jeśli nie, to go przytoczę. W odkryciu tej wyjątkowo zdrowej rośliny uczestniczyły konie, które intuicyjnie wiedziały, co może przywrócić ich siły witalne po wyczerpującej służbie dla człowieka. Właściwości lecznicze rokitnika zaobserwowano  ponad 300 lat p.n.e., kiedy żołnierze Aleksandra Wielkiego zauważyli, że ich konie zajadają się owocami nieznanego krzewu. Konie po najedzeniu się owocami rokitnika szybko odzyskiwały siłę. Żołnierze, idąc ich śladem, również zaczęli jeść rokitnik, co zaowocowało odzyskaniem krzepkości i witalności.  Z czasem zauważono, że za sprawą rokitnika ogony i sierść koni zaczęły pięknie błyszczeć, stąd roślinie nadano nazwę: „błyszczący koń“ (hippos – „koń“ i pháo – „błyszczę“). Odtąd w Grecji liście i gałązki rokitnika dodaje się do paszy dla zwierząt, zwiększając przyrost ich masy ciała i wpływając na lśniącą sierść – szczególnie u koni. Zwierzęta często wiedzą, po jaką trawę sięgnąć w razie zatrucia, wiedzą także, czego absolutnie nie jeść. Nikt ich tego nie uczył.

Co kryje w sobie rokitnik

Rokitnik to przyjaciel twojej skóry. Ma bogaty skład fitochemiczny, dzięki któremu stosuje się go w leczeniu ran – często ropiejących i źle gojących się, wykorzystuje się go również przy: oparzeniach słonecznych, odmrożeniach, odleżynach czy różnego typu uszkodzeniach skóry. Rokitnik ma działanie przeciwzapalne, wzmacniające, bakteriobójcze, regenerujące, uszczelniające naczynia krwionośne. Olej z nasion rokitnika jest szczególnie cenny – znajduje się w nim kwas linolowy, alfa-linolenowy i stearynowy. Olej z pulpy owocowej zawiera najwięcej kwasu palmitooleinowego, zawiera też kwas palmitynowy oleinowy oraz linolowy. To m.in. te związki pomagają w regeneracji skóry.

Wszystkie części rokitnika uważane są za dobre źródło cennych substancji bioaktywnych, takich jak: witaminy (A, C, E, K, z grupy B), karotenoidy (α, β, δ-karoten, likopen), fitosterole (ergosterol, stigmasterol, lansterol, amyryny), garbniki, kwasy organiczne (kwas jabłkowy, kwas szczawiowy), wielonienasycone kwasy tłuszczowe i niektóre niezbędne aminokwasy, kwasy triterpenowe: ursolowy i oleinolowy, kumaryny.

Na co pomaga rokitnik

Właściwości rokitnika znane są przynajmniej od ok. 3000 lat, nasi przodkowie używali go do wielu celów, np.: kulinarnych, medycznych, weterynaryjnych, a nawet technologicznych (paliwa i rolnictwo). Rokitnik był szeroko  stosowany w tradycyjnych systemach medycznych, leczono nim astmę, choroby skóry, wrzody żołądka i choroby płuc. Współczesne badania nad rokitnikiem potwierdziły jego szerokie spektrum działania farmakologicznego, w tym: przeciwutleniające, immunomodulujące, przeciwmiażdżycowe, przeciwstresowe, hepatoprotekcyjne, radioochronne, regeneracyjne i wiele innych.

Rokitnik zawiera dużo witaminy C, a co istotne – witamina ta nie degraduje się nawet podczas przechowywania i przetwarzania, ponieważ owoce rokitnika nie zawierają  niszczącego ją enzymu askorbinazy. Dlatego warto przerabiać owoce na wszelkiego rodzaju dżemy, marmoladki i innego typu dobroci.

Mieszanka witaminy C, tokoferoli i  nienasyconych kwasów tłuszczowych zawartych w rokitniku pomagaj wzmocnić ściany naczyń krwionośnych, więc warto rokitnik włączyć do codziennej diety i suplementacji prewencyjnie i pomocniczo przy chorobach krążenia, sercowo-naczyniowych czy miażdżycy.

Owoce rokitnika można traktować jako kolejny, ważny, superfood, a ze względu na to, że są one źródłem łatwo przyswajalnej witaminy C, sprawdzą się w leczeniu chorób górnego odcinka oddechowego wywołanych przez bakterie i wirusy, jak również w stanach zapalnych różnych narządów (np. wrzody żołądka i dwunastnicy, zapalenie stawów).

Rokitnik wzmacnia odporność, dodaje sił witalnych i podkreśla naturalne piękno, dlatego warto go stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie.

Opracowała Agata Majcher