Najlepszym lekarstwem na wiele dolegliwości oraz na to, żeby do nich nie dochodziło, jest ruch. To on powoduje, że wiele procesów życiowych może zachodzić w organizmie i to na dobrym poziomie. Bez niego człowiek podupada na zdrowiu. Leonardo da Vinci – włoski malarz, architekt, mechanik i człowiek zajmujący się wieloma dziedzinami – stworzył sentencję, że ,,ruch jest przyczyną wszelkiego życia". Jeśli jest przyczyną życia, to również od niego zależy też nasze zdrowie, a kiedy ono niedomaga, ruch może także być lekarstwem.

Ważną kwestią w czerpaniu radości z życia jest możliwość poruszania się, przemieszczania i mobilność. Do tego potrzebne jest sprawne ciało i dobrze funkcjonujące jego części. Kiedy prowadzimy siedzący tryb życia, wtedy wiele mechanizmów przestaje spełniać swoje funkcje. Jednym z nich jest staw kolanowy. Brak ruchu może doprowadzić do słabego ukrwienia jego obszaru, a także niedostatecznego nawodnienia chrząstki stawowej, co wpływa na jej degradację. Często przy bólu kolan to właśnie rozpoczęcie aktywności, np. biegania, może wpłynąć na odpowiednie jej odżywienie i regenerację.  

Brak ruchu przyczynia się w bardzo dużym stopniu do przybierania na wadze. Człowiek szybko się męczy, nie ma energii, siły i ciężko jest mu wykonywać nawet najprostsze prace fizyczne. W takich wypadkach to właśnie systematyczna aktywność ruchowa jest najlepszym lekarstwem. Przyspiesza metabolizm i pozwala na spalenie tkanki tłuszczowej. Przy spadku wagi zmniejsza się też obciążenie stawów kolanowych i skokowych. Wykonywanie ćwiczeń ogólnorozwojowych oraz siłowych wzmacnia mięśnie, ścięgna i poprawia sprawność ogólną. To z kolei zabezpiecza przed urazami i kontuzjami.    

Ćwiczyć warto przez całe życie. Wraz z wiekiem kości stają się bardziej podatne na uszkodzenia. Dzieje się tak, ponieważ zmniejszają swoją masę i są mniej trwałe. Na ich mineralizację i wzmocnienie wpływa regularna aktywność ruchowa. Nawet jeśli pojawią się dolegliwości w obrębie szkieletu lub dojdzie do groźnych chorób kości, jak np. do osteoporozy, to również pod okiem specjalistów, a później samemu można zacząć być aktywnym i ćwiczyć, co zmniejszy ból i poprawi samopoczucie.    
 
Każda forma ruchu pozytywnie wpływa na nasze ciało. Natomiast bezczynność prowadzi do pogarszania się stanu zdrowia. Dlatego jeśli pracujemy przez wiele godzin w pozycji siedzącej, warto od czasu do czasu wstać, wykonać kilka ćwiczeń, takich jak: skłony, skrętoskłony, przysiady, wymachy rąk, nóg, rozciąganie, a przede wszystkim marsz np. w miejscu. Przeprowadzone w latach pięćdziesiątych dwudziestego wieku badania wykazały, że osoby wykonujące przez wiele godzin pracę siedzącą (w tym przypadku badania dotyczyły kierowców autobusów) miały wysokie ciśnienie tętnicze, większą wagę i krócej żyły w porównaniu do konduktorów, którzy często przebywają w pozycji stojącej, chodzą, a także muszą utrzymywać równowagę podczas jazdy pojazdów. Grupa ta miała też wyższy poziom odporności organizmu i mniej była podatna na zachorowania, np. na cukrzycę, a także choroby sercowo-naczyniowe.   

Osoby, które systematycznie ćwiczą, uprawiają rekreację turystyczną, czy też są aktywne ruchowo w pewnym momencie odczuwają, że poprawia im się humor i samopoczucie psychiczne, stają się bardziej otwarte na innych, znika niepokój, lęk, smutek oraz dołujące myśli. Dzieje się tak, ponieważ wysiłek wywołuje uczucie stresu, a żeby temu zapobiec w organizmie uruchamiają się procesy obronne. Następuje wydzielanie białka określanego jako BDNF, hormonów zwanych endorfinami (hormony szczęścia) oraz związków chemicznych przenoszących sygnały pomiędzy komórkami nerwowymi. To powoduje, że zmniejsza się nawet poziom odczuwania bólu podczas aktywności o dużym stopniu wysiłkowym. Poza tym następuje stan euforii, zadowolenia i dobrego nastroju. Przyspieszone krążenie powoduje, że komórki różnych narządów są bardziej dotlenione. Korzysta na tym także mózg i cały układ nerwowy. Systematyczny ruch może zapobiegać depresji, pozwala na lepszą pracę umysłu, a także jest lekarstwem na zaburzenia snu. W leczeniu nerwicy zalecane jest uprawianie takich aktywności jak: ćwiczenia pilates, joga, a także zajęcia taneczne. Na poprawę kondycji psychicznej dobrze wpływa aktywność wykonywana z innymi. Wspólne spacery, gry zespołowe, a także ćwiczenia pozwalają na większe zaangażowanie i działają motywująco.

Ruch jest zalecany osobom, które borykają się z zaburzeniami poznawczymi i psychicznymi. Wysiłek fizyczny wpływa na zwiększenie sprawności mózgu i przynosi tzw. dobrostan psychiczny.      

Wraz z wiekiem nasz organizm starzeje się. Komórki, które do tej pory były czynne, teraz stopniowo zanikają. Trudniej jest wykonywać wiele czynności, organy się degradują, kości są coraz słabsze, a mięśnie nie tak elastyczne jak w młodości. Łatwiej jest przybrać na wadze, bo procesy przemiany materii i trawienia są spowolnione. Infekcje wirusowe osłabiają organizm i trudniej jest się z nich wyleczyć. Systematyczny ruch może temu zaradzić, a także pomóc opóźnić starzenie się organizmu i poprawić funkcjonowanie narządów oraz układów.

Ruch to nie tylko systematyczny trening sportowy. To również codzienny, długi spacer, uprawianie ogródka, zabawy z psem, fizyczne prace w swoim domu, gospodarstwie itp. Oczywiście dodatkowe ćwiczenia czy też aktywności sportowe jeszcze bardziej podniosą poziom naszego zdrowia. Warto powitać dzień gimnastyką, która wcale nie musi trwać długo. Proste ogólnorozwojowe i rozciągające poranne ćwiczenia pozwolą na rozgrzanie mięśni, rozbudzenie ze snu, przyspieszenie krążenia, dotlenienie tkanek i szybsze bicie serca. Mogą trwać 5–10 min. Po tym czasie od razu poczujemy większą energię, a i trawienie posiłku będzie łatwiejsze i bardziej efektywne.

Zamiast jazdy samochodem czy też komunikacją miejską warto wybrać się na rower lub po prostu przejść nawet kilka kilometrów pieszo. Nawet wyjście na zakupy może być okazją do żwawszego marszu, który przyspiesza pracę serca i stymuluje układ krążenia do efektywniejszego funkcjonowania. Nie warto też zrażać się aurą i również zimą dobrze jest wychodzić na spacery, co dotleni organizm i przede wszystkim zahartuje, wzmacniając układ odpornościowy. Codzienny ruch może przyczynić się do przedłużenia nam życia, a na pewno wpłynie na poprawę kondycji, zwiększy siłę mięśni i elastyczność stawów. Sprawi też, że będziemy zdrowsi, pogodni, w lepszym humorze i bardziej sprawni umysłowo. Pamiętajmy – ruch to życie!

Opracowanie Jarosław Cieśla