Siarka jest pierwiastkiem z grupy niemetali, tworzy różne związki, np.: kwas siarkowy, siarkowodór czy dwutlenek siarki. Wchodzi w skład aminokwasów siarkowych: metioniny, cystyny, cysteiny oraz witamin: tiaminy (B1) i biotyny (B7), hormonów (insuliny), mukopolisacharydów, sulfolipidów oraz koenzymu A. Organiczną postacią siarki są metylosulfonylometan (MSM) oraz dimetylosulfotlenek (DMSO). Siarka stanowi około 0,25 proc. organizmu dorosłego człowieka. Jest pierwiastkiem słabo rozpuszczalnym w wodzie, występuje w licznych minerałach, a także złożach węgla kamiennego i ropy naftowej zawierających obumarłe tkanki roślinne i zwierzęce.

Funkcje siarki

Siarka bierze udział w wielu biochemicznych reakcjach w naszym organizmie. Pełni funkcję surowca przy produkcji przeciwciał, enzymów, glutationu (jednego z głównych antyoksydantów), bierze udział w tworzeniu tkanki łącznej (chrząstki, kolagenu) oraz wpływa na kondycję włosów, skóry i paznokci. Siarka jest składnikiem aminokwasu siarkowego grającego rolę budulcową, jakim jest cysteina, która wraz z cystyną stanowią budulec dla glutationu. 

Siarka jest bardzo ważnym biopierwiastkiem wspierającym narząd ruchu, ponieważ przyczynia się do ograniczenia dolegliwości występujących przy zapaleniu stawów oraz w innych urazach stawów. Niedostateczna ilość tego pierwiastka może być powodem wolniejszej regeneracji mazi stawowej i degradacji chrząstek stawowych. Siarka może pomóc zmniejszyć ból wynikający ze zmian chorobowych i stanów zapalnych powiązanych ze stawami.

Siarka wykazuje działanie przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze. Poprawia ukrwienie skórne, prowadząc do lekkiego złuszczenia starszych komórek i tym samym pomagając w odbudowie warstwy naskórka.

Powstający w ustroju kwas siarkowy jest wykorzystywany przez wątrobę w procesach odtruwania z wielu metabolitów i leków (ksenobiotyków). 

Siarka zmniejsza toksyczność selenu i ma działanie antagonistyczne w stosunku do metali ciężkich. 

Zwiększone ryzyko i objawy niedoboru 

Niedobór siarki występuje rzadko, jednak może on się pojawić u osób spożywających niedostateczną ilość białka. Zwiększone zapotrzebowanie na siarkę wykazują nałogowi palacze papierosów mieszkający na terenach o wysokim zanieczyszczeniu środowiska. Zwiększone stężenie siarki występuje zaś przy niewydolności nerek, niedrożności jelit, białaczkach.

Objawy niedoboru:

• pogorszenie się stanu włosów, skóry i paznokci – blada, pozbawiona kolorytu cera, matowe, łamiące się włosy oraz paznokcie;
• wyraźny spadek nastroju, zmęczenie, rozdrażnienie, niepokój;
• problemy ze stawami, brak ich elastyczności;
• schorzenia wątroby;
•  pogorszenie wzroku.

Źródła siarki w pokarmie

Siarkę zawierają przede wszystkim produkty zwierzęce bogate w aminokwasy siarkowe, czyli: mięso, podroby, ryby, rośliny strączkowe – groszek, fasola biała, czarna – wszelkie orzechy, migdały, pestki. Bogatym źródłem siarki są: szparagi, brokuły, cebula, czosnek, brukselka czy czerwona kapusta, a z owoców: morele, brzoskwinie oraz figi czy winogrona.

Ciekawostki

Siarka znana jest ludziom od najdawniejszych czasów. Łacińskie słowo sulpur czyli „płonący kamień” i greckie theion czyli „boskie pioruny” oznaczały ucieleśnienie ognia (siarka [S] to sulphur). W Biblii i w Koranie ogień i siarka łączą się z gniewem Bożym. Siarkę spalano podczas ceremonii religijnych w wielu starożytnych cywilizacjach, kapłanom miała służyć do odpędzania złych duchów. Odkażano nią domy w czasie plag. Odegrała też  ważną rolę w wynalezieniu zapałek oraz prochu – pierwsze zapałki to powleczone siarką czubki patyczków. Ze względu na jej złoty odcień i metaliczny połysk przez stulecia wielu poszukiwaczy cennych kruszców myliło piryt (produkt uboczny siarki przy wytopie rud niektórych metali) ze złotem.

Opracowała Agata Majcher

Bibliografia

Pierwiastki, czyli z czego zbudowany jest wszechświat, Challoner J., Poznań 2014.