Ostropest plamisty (Silybum marianum) z rodziny astrowatych z wyglądu przypomina dziko rosnący oset, jednak w przeciwieństwie do niego ostropest plamisty uprawiany jest w celach terapeutycznych. Ta niesamowita roślina lecznicza pochodzi z basenu Morza Śródziemnego i rośnie w całej Europie i Ameryce Północnej. Spotkać ją można także w: Indiach, Chinach, Ameryce Południowej, Afryce czy w Australii.

Ostropest plamisty jest rośliną jadalną, od wieków stosowaną w medycynie jako lek ziołowy w leczeniu zaburzeń związanych z wątrobą. Sylimaryna była szeroko wykorzystywana już od czasów starożytnych. Już wiele wieków temu zauważono jej ochronne działanie wspierające wątrobę. Sylimaryną leczono zarówno ostre, jak i przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby wywołane: toksynami, alkoholem lub lekami.

Ostropest plamisty jest znany ze swoich dobroczynnych właściwości wspierających zdrowie wątroby. Regularnie spożywany pomaga osobom z uszkodzoną wątrobą. Roślina ta może także spowolnić proces osłabienia funkcji mózgu związany z postępującym wiekiem.  Nasiona ostropestu już od ponad dwóch tysięcy lat używane są jako tradycyjny lek na różnego typu schorzenia neurologiczne, takie jak choroba Alzheimera i Parkinsona.

Skład fitochemiczny ostropestu plamistego

Substancje lecznicze pozyskiwane z ostropestu wydobywane są z łupin nasiennych tej rośliny. We współczesnym lecznictwie kompleks związków leczniczych określany jest zbiorczą nazwą „sylimaryna“, w skład której wchodzi kilka flawonolignanów: sylibina, izosylibina, sylikrystyna i sylidianina oraz flawonoid – taksyfolina. Wśród wymienionych substancji czynnych sylibina jest związkiem o największej aktywności biologicznej (udział 50–60 proc. sylimaryny). Flawonolignany stanowią 70–80 proc. składu ostropestu, a 20–30 proc. to frakcje związków polifenolowych. Nasiona zawierają również betainę, trimetyloglicynę i niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, które przyczyniają się do terapeutycznego działania sylimaryny na wątrobę.

Ostropest jest bezpieczny i ma wiele zalet

Jest to surowiec dobrze poznany i przebadany, jego zaletą jest wysoki profil bezpieczeństwa, łatwa dostępność, niska cena, a także to, że nie zawiera on zanieczyszczeń mikrobiologicznych. Ostropest plamisty jest ziołem powszechnie zalecanym przez zielarzy, ponieważ nawet długie jego stosowanie nie wywołuje skutków ubocznych. Dr Henryk Różański zaleca przyjmowanie sylimaryny doustnie przynajmniej przez pół roku, raz dziennie, w dawce 100–200 mg. Dopiero dłuższe stosowanie sylimaryny może przynieść terapeutyczne efekty.

Twoja wątroba będzie wdzięczna

Sylimaryna jest wchłaniana doustnie, jednak ma niską przyswajalność ze względu na słabą rozpuszczalność w wodzie, dlatego aby usprawnić jej działanie, zwykle poleca się standaryzowaną formę kapsułkowaną. Sylimaryna jest wchłaniana po podaniu doustnym, jej biodostępność jest mniejsza niż 47 proc., natomiast standaryzowany ekstrakt w postaci suplementu przyswajany jest w 80 proc.

Przeprowadzono wiele badań z użyciem związków sylimaryny, które bezpośrednio lub pośrednio wpływały na uszkodzenie wątroby zatrutej lekami i grzybami, wykazując działanie hepatoprotekcyjne (ochronne na wątrobę).

Sylimarynie przypisuje się zdolności do normalizowania poziomów enzymów wątrobowych (transaminaz), które są podwyższone w przypadku zatrucia tego organu.

Cudownie wypiera skutki zatrucia muchomorem sromotnikowym

Najbardziej niezwykłym zastosowaniem sylimaryny jest leczenie zatruć grzybami z rodziny Amanitaceae, dotyczy to zwłaszcza muchomora sromotnikowego (zielonawego) – bardzo silnie trującego grzyba. Nierozważne połknięcie sromotnika może spowodować poważne uszkodzenie wątroby i doprowadzić do śmierci. Grzyb zawiera dwie silne hepatotoksyny: amanitynę i falloidynę.

Studium przypadku

Czteroosobowa rodzina cierpiała na poważne uszkodzenie wątroby wywołane zatruciem muchomorem sromotnikowym. Pacjentów odratowano, podając im dożylnie hemibursztynian sylibiny. Po dwóch miesiącach badania kontrolne ujawniły brak jakichkolwiek patologicznych zmian morfologicznych w echografii wątrobowo-żółciowo- trzustkowej, co dowodzi, że sylibina może odgrywać istotną rolę w ochronie tkanki wątrobowej.

Wspiera wątrobę na wielu płaszczyznach

Badania wykazały, że sylimaryna jest skuteczna w leczeniu zarówno ostrego, jak i przewlekłego zapalenia wątroby. W ostrym wirusowym zapaleniu wątroby podawanie sylimaryny skróciło czas leczenia i obniżyło podwyższone stężenie bilirubiny, AspAT i AlAT w surowicy.

U pacjentów z ostrym zapaleniem wątroby, którym podawano sylimarynę (140 mg) lub placebo trzy razy dziennie przez trzy tygodnie, odsetek pacjentów, u których znormalizowano AspAT, był znacznie wyższy w grupie leczonej (82 proc.) niż w grupie kontrolnej (52 proc.). U pacjentów z przewlekłym zapaleniem wątroby 420 mg sylimaryny dziennie przez sześć miesięcy również powodowało poprawę poziomu enzymów wątrobowych w surowicy.

Alkoholowa choroba wątroby i marskość wątroby

Podawanie sylimaryny normalizuje poziom enzymów wątrobowych w surowicy i bilirubiny całkowitej u pacjentów z alkoholową chorobą wątroby. U pacjentów z marskością wątroby długotrwałe (41 miesięcy) podawanie sylimaryny w dawce 420 mg dziennie skutkowało istotnym wzrostem przeżycia w porównaniu z grupą placebo.

Przeciwnowotworowe działanie sylimaryny

Chemoprewencyjne działanie sylimaryny polega na hamowaniu rakotwórczego działania wielu substancji chemicznych i toksycznych. Sylimaryna znacząco zmniejsza częstość występowania nowotworów pęcherza moczowego i zmian przednowotworowych wywołanych nitrozoaminą.

Neuroprotekcyjne i neurotropowe działanie sylimaryny

Badania dowiodły, że sylimaryna dzięki swojemu działaniu przeciwutleniającemu jest przydatna w leczeniu i zapobieganiu wielu procesom neurodegeneracyjnym i neurotoksycznym.

Nasza wątroba każdego dnia narażana jest na destrukcyjne ataki najróżniejszych toksyn występujących w otaczającym nas środowisku.  Z tego powodu powinniśmy regularnie sięgać po wyciągi z ostropestu plamistego.



Opracowanie Agata Majcher