Wiele czynności życiowych wykonujemy bezwiednie. Często nie zwracamy uwagi na to, czy robimy coś poprawnie, i jakie konsekwencje nam to później może przynieść. Podobnie jest z oddychaniem. Jeśli potrzebujemy, to wdychamy i wydychamy powietrze z zamkniętymi lub otwartymi ustami, nie zdając sobie sprawy, z czym to się wiąże i jak ważna jest to czynność. Warto zdobyć wiedzę na temat oddychania – może ona uchronić nas przed wieloma chorobami, a także poprawić jakość naszego zdrowia i życia.

Twórca metody oddechowej

Rosyjski lekarz Konstantyn Pawłowicz Butejko w latach 60. XX wieku prowadził badania nad metodą, która umożliwiłaby leczenie chorób związanych z tzw. hiperwentylacją. Uważał on, że wiele objawów tych jednostek chorobowych jest wynikiem nadmiernego, czyli zbyt głębokiego i szybkiego oddychania. Dzięki metodzie, którą opracował, można leczyć choroby układu oddechowego, a także nerwowego oraz krwionośnego. Poprzez naprawienie nawyków oddechowych stwierdzono, że może ona pomóc osobom cierpiącym, np. na astmę, nadciśnienie tętnicze, jak również powtarzające się pulsujące bóle głowy (czyli migreny) oraz wiele innych schorzeń, chorób i dolegliwości.
Metoda profesora K.P. Butejki nosi nazwę Wolicjonalnej Eliminacji Głębokiego Oddychania. Rosyjski uczony stwierdził, że wielu chorób można byłoby uniknąć, gdyby ludzie oddychali mniejszą objętością oddechową. O tym, jak ważną rolę w życiu i zdrowiu człowieka odgrywa prawidłowe oddychanie, profesor mówił niejednokrotnie. Stwierdził nawet: ,,Jeśli potrafisz kontrolować i korygować swój oddech, da ci to ogromne korzyści. Jeśli popełnisz błędy, będzie to jak Czarnobyl dla twojego ciała. Oddychanie jest porównywalne do energii atomowej”.

Nadmierne oddychanie

Profesor Butejko stworzył pojęcie „choroby głębokiego oddychania” charakteryzującej się wykorzystywaniem większej objętości oddechowej niż ta, która jest potrzebna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Nadmierne oddychanie prowadzi do mniejszego poziomu dwutlenku węgla w pęcherzykach płucnych, co w konsekwencji skutkuje małą ilością tlenu dostarczanego do tkanek organizmu. Może to wywołać bezsenność, napięcie nerwowe, niepokój, zwiększony poziom stresu, zaburzenia na tle psychicznym, omdlenia, zaburzenia ciśnienia krwi, powikłania pracy serca, wyższe stężenie cholesterolu w wątrobie, a także choroby, takie jak astma oraz inne dolegliwości.  

Prawidłowe oddychanie

Człowiekowi usta służą do przyjmowania pokarmów. Natomiast do oddychania służy nos. Oddech powinien być spokojny, praktycznie niesłyszalny, bez zakłócenia jego równowagi i – co ważne! – odbywający się przez przeponę.

 
Metoda profesora K.P. Butejki polega na wykonywaniu ćwiczeń oddechowych w specjalny sposób. Nie tylko mają one wyeliminować choroby i schorzenia, ale również wprowadzają równowagę w organizmie. Pomagają one na: bezsenność, stres, długotrwałe przemęczenie oraz problemy z oddychaniem. Oddychanie jest dla nas czymś normalnym. Nie zastanawiamy się nad tym, po prostu wdychamy i wydychamy powietrze. Niektórzy jednak robią to w sposób doprowadzający do różnych zaburzeń i wystąpienia chorób. Jak się zorientować, że nadmiernie oddychamy? Nieprawidłowości można określić, jeśli podczas zwykłych czynności codziennych lub bezruchu oddychamy przez usta, a także gdy w czasie odpoczywania nasz oddech jest głośny, nieregularny i wytężony. Branie głębokich oddechów w czasie rozmowy oraz podczas ziewania, ciągłe wzdychanie oraz bezdech i słyszalny ciężki oddech podczas snu to objawy również wskazujące na zaburzenia oddychania.

Na czym polega metoda prof. Butejki?

W metodzie Butejki dąży się do tego, żeby oddychać tylko przez nos. Ilość wdychanego powietrza do organizmu powinna być na poziomie 3–4 litrów w ciągu minuty. 

 
Przed przystąpieniem do ćwiczeń oddechowych metodą Butejki należy ustalić ilość tlenu, a także dwutlenku węgla występującego w organizmie danego człowieka. Dzięki temu można będzie określić poziom zdrowia oraz to, czy choroby i dolegliwości, na które ktoś cierpi, są wynikiem właśnie nadmiernego i (co za tym idzie) nieprawidłowego oddychania. W tym celu należy wziąć naturalny wdech, po chwili spokojny wydech i następnie wstrzymać dopływ powietrza do organizmu – najlepiej przez zaciśnięcie palców dłoni na nosie. Moment ten określany jest jako „pauza kontrolna”. Można użyć stopera do określenia czasu lub liczyć w myślach. Ważne jest, żeby nie wstrzymywać oddechu za wszelką cenę, a zacząć znów swobodnie oddychać, od momentu gdy czuje się potrzebę zaczerpnięcia powietrza. Jeśli ktoś wytrzyma bez problemu ponad minutę, oznacza to, że jego zdrowie jest na świetnym poziomie. Bardzo dobrym wynikiem jest też czas pomiędzy 40 a 60 sekund. O kiepskim stanie organizmu świadczy to, gdy człowiek ma problemy z wytrzymaniem 15 sekund bez powietrza.  

Metody oddechowe profesora Butejki są przeprowadzane przez wykwalifikowanych specjalistów. Pacjenci uczą się oddychania przez nos. Podczas kilkudziesięciominutowych sesji wykonuje się ćwiczenia polegające na nauce kontrolowania oddechu, który ma być spokojny i miarowy, a także na zmniejszaniu jego głębokości oraz objętości oddechowej. W trakcie takich ćwiczeń wykonuje się również wstrzymywanie oddechu. Wszystko to ma służyć temu, żeby nie wyprowadzać z organizmu w zbyt dużych ilościach dwutlenku węgla. Dąży się też do osiągnięcia pauzy kontrolnej, czyli naturalnego wstrzymania powietrza w granicach 30–40 sekund.

Całościowe podejście do zdrowego stylu życia

Samo wykonywanie ćwiczeń opracowanych przez rosyjskiego lekarza nie przyniesie szybkich efektów, jeżeli nie wdrożymy podejścia holistycznego. Ważne są także inne aspekty, które rzutują na nasze życie oraz zdrowie psychiczne i fizyczne. Istotne są: regularne ćwiczenia, uprawianie aktywności ruchowej, częste przebywanie na świeżym powietrzu. Bardzo niepożądane dla naszego zdrowia bywają: nadmierne jedzenie, nadwaga, zbyt długi sen, przegrzewanie organizmu i oczywiście nadmiar sytuacji wywołujących stres.