Zazwyczaj boimy się tego, czego nie znamy. I to jest całkowicie naturalne. Dlatego wszystkim osobom, które pragną rozpocząć swoją przygodę z ajurwedą, polecam zacząć ją mądrze – z osobami, które będą umiały w jasny sposób wszystko wytłumaczyć.

Wiele znanych mi osób chce na samym początku poznać swoją doszę. To też jest całkowicie zrozumiałe. W internecie krąży mnóstwo testów w tym temacie. Niestety, nie wszystkie są rzetelne. Oprócz testów na dosze, w sieci są również diety rekomendowane dla każdej z nich. Jeśli dosza zostanie błędnie określona, może nam naprawdę zaszkodzić, zamiast pomóc.

Diagnoza według ajurwedy

Każdy lekarz ajurwedy choćby po pulsie potrafi nam określić naszą doszę, co więcej – powie o tym, co mamy zaburzone, na co powinniśmy zwrócić szczególną uwagę i w jakim kierunku powinniśmy iść, a także co robić, by doprowadzić organizm do równowagi, która z kolei przyczyni się do zdrowia psychicznego, fizycznego i umysłowego. Jeżeli chodzi o badanie pacjenta, to tutaj z pewnością medycyna Zachodu mogłaby się uczyć od medycyny Wschodu. Już tysiące lat temu potrafiono dokładnie zbadać i zdiagnozować pacjenta, i to bez tego całego nowoczesnego sprzętu. Na naszym ciele jest mnóstwo różnych punktów, na podstawie których doświadczony lekarz medycyny niekonwencjonalnej potrafi dokładnie zdiagnozować pacjenta. Kiedyś nie było rezonansów, tomografów czy USG. Zawsze najważniejszą i najistotniejszą rzeczą jest postawienie dobrej diagnozy. Badanie z pulsu, obejrzenie oczu czy języka pacjenta mogą zapewnić wszystko to, dzięki czemu lekarz dotrze do przyczyny choroby, nie tylko lecząc objawy.

Filary

Wszystko opiera się o 3 dosze, 3 guny i 5 elementów Panca Maha Bhutas. Kolejnym bardzo ważnym aspektem jest tzw. energia życiowa, w medycynie chińskiej zwana CHI (qi), w Japonii – KI, na Polinezji – MANA, zaś w Indiach nazywana jest PRANĄ. PRANA to taka moc człowieka, którą Grecy określali jako PNEUMA, Hebrajczycy – RUAH, a Egipcjanie – KA. Chodzi o to, żeby ta energia przepływała harmonijnie i żebyśmy mieli dość sił witalnych. Tradycje uzdrawiające z Chin, Indii, Japonii i Tybetu (a także z innych krajów) mówią o kanałach energetycznych, meridianach, wzdłuż których płynie energia życiowa. W Indiach nazwano je NADI, co w języku sanskrytu znaczy „rura/kanał/przepływ”. Jest to sieć wielu kanałów, przez które przepływa życiodajna energia naszych ciał.

Trzy główne NADI, w których PRANA może krążyć, to:

1. IDA NADI – reprezentuje energię mentalną.
2. PINGALA NADI – jest źródłem PRANY.
3. SUSHUMNA NADI – NADI świadomości duchowej.

Tajemnice PRANY

Warto zgłębiać tajemnice PRANY, bo z nią wiąże się nasze „chcieć” i „móc”, i to od niej wszystko zależy. PRANA nazywana jest też siłą życia, czasami – oddechem życia. To od jej nazwy pochodzi słowo PRANAJAMA, czyli prawidłowy oddech jako mechanizm samoleczenia i samouzdrawiania. Słowo to oznacza: PRANA = ENERGIA + AJAMA = rozciąganie, rozszerzanie, wydłużanie. Jest to podstawowa siła życiowa, energia ożywiająca ciało. Praktyka PRANAJAMY głęboko uspokaja umysł, bo to on ma bezpośredni związek z oddechem. Często oddychamy zbyt płytko, a naprawdę warto się nauczyć i praktykować prawidłowy oddech. Spokojne, długie oddechy zwiększają natlenienie organizmu oraz obniżają częstość akcji serca i poziom lęku, powodują również rozluźnienie mięśni. Pozwalają nawet zatrzymać ważne składniki odżywcze w organizmie. To wszystko wpływa korzystnie na komunikację w naszym ciele. Nie wszyscy wiedzą, że nasz mózg potrzebuje trzy razy więcej tlenu niż cała reszta ciała. Jeżeli go dostarczymy w odpowiedniej ilości poprzez świadome oddychanie, to bezpośrednio wpłyniemy na nasz pozytywny nastrój i koncentrację oraz znacznie poprawią się nasze zdolności poznawcze.

Energia życia

Osoby rozpoczynające ćwiczenie jogi, również powinny zacząć od pracy z oddechem. Pamiętajmy, że z pierwszym oddechem się rodzimy, a z ostatnim – umieramy. Energia życiowa wprawia w ruch mięśnie i każdą komórkę naszego ciała. To dzięki niej funkcjonuje mózg, a krew krąży i dociera do każdego organu, dzięki niej bije serce, a płuca oddychają. Na pewno każdy doświadczył stanu, w którym „ugięły się pod nim kolana” – w wyniku na przykład silnych emocji czy szokującej wiadomości. To wtedy właśnie doznajemy utraty energii. Kiedy jej przepływ jest zablokowany, zaczynamy chorować i szwankuje nasz układ odpornościowy. Gdy z kolei jej przepływ nie jest niczym zmącony, wówczas emanujemy wewnętrzną mocą. Każdego dnia energię tracimy, ale i uzupełniamy. Należy dbać codziennie, aby ten bilans wymiany był w równowadze. Jeżeli ciągle cierpimy na jej deficyt, chce nam się spać i jesteśmy wiecznie zmęczeni, to już tylko krok dzieli nas od pojawienia się symptomów choroby. Warto nauczyć się „ładować” energię życia.

A co obniża energię życia?

• Negatywne emocje – im dłużej nam towarzyszą, tym bardziej nas wyczerpują i nie pomoże nawet najlepsze odżywianie czy najzdrowsza dieta. Zatem warto dbać o to, by unikać takich emocji jak: strach, lęk, złość, zazdrość, zamartwianie się czy smutek.
• Toksyczne relacje – unikajmy wszystkich, które odbierają nam wewnętrzny spokój.
• Myślenie – wiemy, że nasze myśli wywołują określone emocje, a te fizjologiczną reakcję w naszym organizmie. Emocje prowadzą do konkretnego zachowania czy działania, i dlatego, na przykład po wyczerpującym egzaminie, chce się nam spać, a nie jeść. W ten sposób organizm daje sygnał, że może nie starczyć mu energii na trawienie. Pozytywne myśli wpływają na pozytywne emocje – i odwrotnie.
• Otoczenie – unikajmy miejsc, do których nie lubimy chodzić, gdzie nie czujemy się dobrze.

Skoro coś może obniżać energię życiową, to powinno istnieć także coś, co może ją zwiększać. Energię możemy uzupełniać poprzez:

• Oddech – aby poczuć fizycznie przypływ energii, należy aktywować przeponę. Jest wiele technik oddechowych, które warto poznać, by wybrać odpowiednie dla siebie i móc je codziennie praktykować.
• Słońce – nie tylko rośliny, ale wszystkie organizmy żyjące czerpią energię ze słońca. Wszyscy czujemy na wiosnę jej przypływ, zaś odpływ jesienią, gdy dni stają się coraz krótsze, a słońca jest coraz mniej. Jedną z najlepszych terapii, jaką może przeprowadzić każdy, jest pobudka o wschodzie słońca i wystawienie do niego twarzy i wnętrza dłoni. Podczas tych czynności powinniśmy głęboko oddychać.
• DINACHARYA – napiszę tutaj krótko, ponieważ w kolejnym artykule chciałabym skupić się na tym zagadnieniu bardziej. Chodzi o rytm dnia, o zegar biologiczny, którego zachwianie wyrządza większe szkody genom, komórkom i całemu organizmowi niż na przykład złe odżywianie.
• Relacje – chodzi o budowanie zdrowych relacji, o znajdowanie czasu dla siebie i innych, o przynależenie do społeczności, o bycie potrzebnym.
• Natura – energię życiową pozyskujemy też z ziemi, dlatego ważne jest przebywanie na łonie natury, a także praca w ogrodzie, chodzenie boso po trawie, przebywanie w lesie etc.
• Jedzenie – również dodaje nam energii, pod warunkiem, że spożywamy to, co nam służy. Z drugiej jednak strony, energia życiowa w dużym stopniu jest pobierana i zużywana właśnie na procesy trawienne. Cała współczesna nauka opisała szczegółowo prawie każdą rzecz do jedzenia, rozbijając ją na czynniki pierwsze: ilość witamin, minerałów, kalorii itp. Podzieliła także spożywane produkty na te o wysokiej gęstości odżywczej i niskiej, na te z małym i dużym indeksem glikemicznym. Pamiętajmy, że zdrowa żywność to ta bez chemii i pestycydów, o którą w dzisiejszych czasach coraz trudniej.

Oddech

PRANA i umysł są głęboko ze sobą połączone. Oddech, według ajurwedy, jest fizyczną częścią myślenia. Kiedy jest zaburzony, staje się nieregularny, a wtedy ciało zaczyna być nerwowe i zaniepokojone, a gdy jesteśmy szczęśliwi, rozluźnieni i spokojni – oddech jest spokojny i rytmiczny. Każda nasza myśl, ruch czy działanie potrafią zmienić oddech, tak jak każdy oddech potrafi zmienić rytm myślenia.

Marzena Surmińska