Witamina B została odkryta w 1911 r. przez Kazimierza Funka jako lekarstwo na chorobę beri-beri i nazwana przez niego witaminą.

Samą tiaminę wyodrębniona 25 lat później i nazwano witaminą B1. Odgrywa ona zasadniczą rolę w metabolizmie, czyli uwalnianiu energii z węglowodanów, tłuszczów i aminokwasów. Ma to duże znaczenie dla układu nerwowego, który czerpie energię z węglowodanów.

Witamina B1 chroni przed szkodliwym działaniem ołowiu. Zapotrzebowanie na tiaminę to od 1 mg dziennie w przypadku dzieci do 2,4 mg, jeśli chodzi o kobiety karmiące. Witamina B1 jest bezpieczna dla zdrowia i dopiero 3 g dziennie mogą wywołać niekorzystne skutki. Witamina ta jest wydalana z moczem.

Witamina B1 jest łatwo rozpuszczalna w wodzie i dlatego, na przykład gotując warzywa, możemy stracić do 50% jej zawartości. Decydując się na ugotowanie ziemniaków w skórce, możemy ograniczyć straty B1 do 10%. Pieczenie i smażenie niszczy tę witaminę. Wieprzowina jest bardzo bogata w tiaminę, ale kiełbasa, ze względu na wysoką temperaturę obróbki i zastosowanie konserwantów, już nie. Dodatek sody i proszku do pieczenia również degraduje witaminę B1. Z tych też powodów, aby zachować w jedzeniu jak najwięcej witaminy B1, pokarmy należy gotować w małej ilości wody i to możliwie jak najkrócej.

Witamina B1 – zwiększone zapotrzebowanie

Zwiększone zapotrzebowanie na witaminę B1 dotyczy nałogowych alkoholików, osób pijących duże ilości herbaty i kawy oraz stosujących szkodliwe diety. Zapotrzebowanie wzrasta podczas rekonwalescencji, ciąży, karmienia piersią i u osób dializowanych.

Witamina B1 – skutki niedoborów

Niedobór witaminy B1 zakłóca spalanie glukozy i prowadzi do nagromadzenia w organizmie kwasu pirogronowego, który uszkadza komórki nerwowe. Powoduje to zmęczenie, brak apetytu, apatię, obwodową neuropatię, nudności i inne dolegliwości ze strony układu trawiennego. To pierwsze objawy choroby beri-beri. Do innych należą także: uczucie drętwienia i sztywnienia nóg aż do problemów z chodzeniem i niedowładu. Choroba beri-beri bardzo rzadko występuje w krajach, gdzie opisano ją po raz pierwszy (Japonia, Indonezja, Malezja). Wciąż jednak występuje u nałogowych alkoholików na całym świecie.

Witamina B1 – najlepsze źródła

Najlepsze źródła witaminy B1 to: ziarna, gruboziarniste wyroby zbożowe, ryż, makaron, nerki, wątroba, wieprzowina, marchew, zielony groszek, groch, fasola, soja.

Radosław Lesz