Emocje mają ogromny wpływ na: zdrowie, ogólne samopoczucie, witalność i postrzeganie rzeczywistości. Niestety, mamy tendencję do ich tłumienia, co w dłuższej perspektywie prowadzi do: problemów z układem pokarmowym, depresji, stanów lękowych, bezsenności, poważnych zaburzeń i chorób.

Nieocenione wsparcie emocjonalne dają zioła – pod warunkiem, że odpowiednio je dobierzemy. Z doświadczenia wiem, że odpowiednio dobrane, „trafione” zioła szybko przynoszą widoczne efekty, nawet stosowane w mniejszych dawkach.  I nie muszą być silnie działające, wystarczą zwykłe, pospolite, których można używać dłuższy czas.
We właściwym doborze kluczowe jest określenie własnej konstytucji lub konstytucji osoby, z którą pracujemy. Postaram się przedstawić kilka wzorców nierównowagi, w wyniku których możemy czuć się przytłoczeni, uwięzieni w emocjonalnych pułapkach. Skupię się na podstawowych cechach nadmiaru i niedomiaru. W grę wchodzą trzy pary przeciwieństw: napięcie/rozluźnienie, ciepło/zimno i suchość/wilgotność.

Żywioł wody

Wilgoć w emocjach i układzie nerwowym jest rodzajem bagnistej stagnacji. Metaforycznie można porównać zastygły staw, gdzie nic się nie porusza, do wartkiego górskiego potoku. W nadmiarze wilgoci emocje nie mogą ruszyć z miejsca, nie można ich przetransformować. Człowiek odczuwa w kółko te same podmokłe uczucia, nie jest zdolny określić własnych granic, nie potrafi wyrażać własnych opinii.

Osoby zdominowane żywiołem wody często się zgadzają na wszystko – nawet wbrew własnym interesom – nie potrafią odmówić. Łatwo ulegają emocjom, często bez powodu płaczą. Jedno słowo, gest mogą być powodem potoku łez. Tu pomogą zioła, które rozluźnią tkanki, osuszą wilgoć i będą trzymać płyny w ryzach jak mocne brzegi koryta rzeki,  nie dopuszczając do wylewania wody.

Idealnym ziołem jest przywrotnik, który napina pozbawione elastyczności tkanki i osusza, ale nie przesadnie. Jest idealnym ziołem dla kobiet anemicznych, o bladej cerze z niebieskimi żyłkami, wilgotną skórą. Dla kobiet nerwowych, rozdrażnionych, z wahaniami nastroju, problemami z bezsennością. Szybko działa nalewka: szklankę ziela zalewamy połową litra wódki i macerujemy 2 tygodnie. Po przefiltrowaniu stosuje się 5–10 ml, 2–3 razy dziennie.

Bardzo dobry jest krwawnik, który działa jak zbroja emocjonalna. Osobom wrażliwym, bezbronnym, dodaje trochę „grubej skóry“. Szczególnie typom „emocjonalna gąbka”, które wchłaniają emocje innych, z łatwością wchodzą w czyjeś buty, a przy tym nie są zdolne odróżniać obcych emocji od własnych odczuć.  Zioło polecane jest również wrażliwym na naciski innych czy raniące słowa. Krwawnik pozwala pozostać wrażliwym i otwartym, jednocześnie zachować zdrowe granice własnej „psychicznej skóry“.

Mądrze oddzielić to, co nas dotyczy, a co nie i odbijać „strzały“ raniących słów. Ta alchemiczna mieszanka siły i wrażliwości dawała wyraz w starożytnych kulturach, które krwawnik uznawały za ziele przynoszące odwagę i ochronę. Esencje kwiatowe, herbatki lub kilka kropli nalewki znakomicie nadają się do tego celu.

Żywioł powietrza

Suchość jest przeciwieństwem wilgoci. W emocjach,  zachowaniu wybiera skrajności, czarne albo białe i nic pomiędzy, blokuje różne działania. Odczuwana jako wyczerpanie, brak rezerw energetycznych, czemu dajemy wyraz w powiedzeniach: „czuję się jak przepuszczony przez wyżymaczkę“, „wyciśnięto ze mnie wszystkie soki“. Osoby zdominowane żywiołem powietrza mają tendencję do „suchości“ w relacjach, trudności w okazywaniu współczucia, nawiązaniu bliskości – szczególnie pod względem emocjonalnym.  Pomocne tu będą zioła nawilżające, które wprowadzą trochę żywiołu wody, pomogą „uziemić“ powietrze.

Ślaz ma działanie zmiękczające, nawilżające.  Rozprasza suchość, wyschnięte, stwardniałe jak glina uczucia i twarde serce.  Ciepły napar, nalewka albo esencja kwiatowa rozpuszczą skostniałe wzorce emocjonalne, zdejmują „klapki z oczu", pozwalają widzieć świat, sprawy, wydarzenia w różnych odcieniach, nie tylko w czerni i bieli. Pomagają wypracować inne podejście, przynoszą nowe pomysły na rozwiązywanie problemów.

Innym pomocnym ziołem są fiołki, które oczyszczają krew, umysł, emocje i koją układ nerwowy, ale nie wysuszają jak pokrzywy i inne zioła detoksykujące.  Energetycznie oddziałują na serce, stymulują ruch płynów i odżywiają. Jeżeli więc ktoś odczuwa suchość w ciele i emocjach,  chce oczyścić, wzmocnić i odżywić organizm, może popijać fiołkowe napary opcjonalnie z dodatkiem pokrzywy. Fiołki przynoszą ulgę w chwilach wstrząsów emocjonalnych, kiedy żal i ból emocjonalny ściskają serce. Rozluźniają napięcie, koją nerwy.

Żywioł ognia

Wściekłość, frustracja, podekscytowanie i wszystkie stany emocjonalne, które opisujemy gorącymi metaforami, są efektem „przegrzania” systemu nerwowego. Nadmiar żywiołu ognia może przejawiać się również bezsennością z powodu „przegrzania” umysłu i trudności z jego „wyłączeniem“. Nie można wyłączyć potoku myśli, odpocząć, zrelaksować się. Niektórzy w tym stanie są zbyt wyczerpani, by spać, tak jakby brakowało im energii na sen. Rozpraszającą naturę ognia obserwujemy w zachowaniu, w którym brak skupienia, koncentracji, zogniskowania, ukierunkowania. Są za to: stałe poruszenie, niepokój,  robienie wielu rzeczy na raz. Emocjonalnie gorące osoby szybko wybuchają gniewem, który trudno opanować. Tu przydadzą się zioła redukujące żywioł ognia.

Melisa. Napięcia nerwowe, bezsenność, nadpobudliwość, kołatanie serca to klasyczne wskazania dla  stosowania melisy, która chłodzi „przegrzany system”, gorące emocje, podnosi na duchu, odpręża, uspakaja serce i żołądek.  Układ nerwowy powiązany jest ze wszystkimi tkankami, więc delikatnie oddziałuje na cały system.  Bardzo dobrze działa winko melisowe: rozdrobnione 50 g świeżych listków melisy zalewamy butelką białego wina półwytrawnego. Odstawiamy w ciemne miejsce na 3 doby i filtrujemy. Stosuje się 3 razy dziennie 2–3 łyżki przed jedzeniem. Pobudza trawienie, wycisza nerwy, uspokaja układ pokarmowy.

Kwiaty czarnego bzu. Działają napotnie, zaś na poziomie emocjonalnym pomagają rozładować napięcie. Przy gorączce ciepło jest stłumione wewnątrz, napięte powierzchniowe tkanki blokują jego uwolnienie. Herbatki bzowe uwalniają napięcie i tym samym pozwalają odprowadzić ciepło wraz z potem przez skórę. Kwiaty czarnego bzu nie są więc typowym ziołem ochładzającym, raczej uspokajają aktywność metaboliczną i otwierają „wyjście“ fizycznej lub emocjonalnej gorączce. Przynoszą ulgę w ogniu emocjonalnym, napięciu, połączonym z gniewem, niepokojem, uczuciem, że za moment wybuchniemy. Można je połączyć z melisą.  Zamiast „wybuchać“, nagromadzone napięcie emocjonalne w kontrolowany sposób „wycieknie“ na zewnątrz.

Żywioł ziemi

Ziemia jest zimna, ciężka, twarda, szorstka, powolna. Na poziomie emocjonalnym przejawia się spowolnieniem, nadmiernym skupieniem na sobie, nad własnymi myślami, poczuciem utknięcia, niemożnością ruszenia.  Filozofia Qigong mówi: „W zbytnim skupieniu na sobie jesteśmy nadto zamyśleni, gdy jesteśmy zajęci innymi, stajemy się przesadnie empatyczni". Nadmiar żywiołu ziemi może się przejawiać: egocentryzmem, spowolnieniem, sztywnością w działaniu, utknięciem, niezgodą na kompromis, a nawet agresją, ostrym językiem. A w związku z tym stałym poczuciem winy i lękiem przed oceną otoczenia.  W tym stanie przerażenia trudno zrobić krok na przód, wyjść na umówione spotkanie, załatwić ważne sprawy.  Niemożność wybrania garderoby, butów, uczesania, przypominanie sobie, że tuż przed samym wyjściem, że trzeba to czy tamto zrobić.  Każdy etap procesu dotarcia do miejsca  trwa za długo. Czasem świadomość bycia spóźnionym powoduje strach, tak że człowiek siada na kanapie, nie może się zebrać i po prostu wyjść.

Pomogą tu zioła aromatyczne, pikantne, które dodadzą ciepła, trochę ognia, rozproszą zastój. Natychmiastowy efekt przynosi odrobina nalewki z papryczek chili. Ale  gdy wybieramy się na spotkania rodzinne, towarzyskie, gdy  obawiamy się, że atmosfera może być gorąca, lepiej zastosować łagodniejsze zioła.

Kardamon. Dawniej ziarenka kardamonu zabierano w podróż, by chroniły przed złą przygodą i rozjaśniały umysł w rozmowach o interesach. Indyjskie Wedy wymieniają kardamon jako lek i mistyczny środek rozbudzający świadomość, wyprowadzający umysł ze stanu niewiedzy. Ciepły, balsamiczny aromat kardamonu z pikantno-słodką nutą uspokaja układ nerwowy i wprawia w przyjemny nastrój. Rozgrzewa w sercu, pomaga złagodzić lęk, stres, zmęczenie, jednocześnie rozluźnia napięcie, oddala zmartwienia, troski. Można połączyć z: imbirem, cynamonem, goździkiem, lub wanilią, która nie jest gorącą przyprawą, lecz rozgrzewa, podnosi na duchu. Gdy połączymy wanilię z kardamonem, poczujemy więcej ciepła i radości wokół serca.

Ukojenie serca

Zioła, które fizycznie wzmacniają serce, energetycznie działają również na poziomie emocjonalnym. Emocje są odpowiedzią na czynniki zewnętrzne, mają za zadanie nas chronić, ale czasem wyprowadzają z równowagi, bądź  nawykowo, podświadomie reagujemy na coś przesadnie. Złość, gniew niekiedy mobilizują, motywują, mogą być narzędziem twórczym,  inspirującym. Czasem są przesadną reakcją na drobiazgi, czyjeś słowa, gesty.  Innym razem są jak najbardziej właściwym sposobem reagowania na określoną sytuację.  
Obojętnie, jaki jest nasz konstytucyjny typ emocjonalny, przydadzą się zioła wspomagające serce. Wzmocnią one splot słoneczny, poprawią stan emocjonalny  i pomogą w lepszym nastroju spędzić święta. Głóg, serdecznik i lipa mają silne powinowactwo z sercem na poziomie fizycznym, mentalnym i emocjonalnym. Głóg rozprasza żal i smutek, uśmierza poczucie żalu z powodu żałoby, straty, rozczarowania z powodu doznania krzywdy lub niespełnienia oczekiwań. Serdecznik energetycznie odpowiada na dolegliwości serca, gdzie występuje element napięcia lub zwężenia, łagodzi napięcie, uczucie niepokoju, dodaje odwagi w sercu. Jest przydatny, gdy pojawiają się napięcia na linii matka–dzieci. Lipa zaś przegania smutek i rozwesela serce, pomaga, gdy układ nerwowy jest w strzępkach, wyczerpany, wysuszony, sparaliżowany.

Bogusia della Porta